Sayfa 8
1)Noktalı Yerleri doldurunuz.
1.boşluk : Prova
2.boşluk : bilgisayar
3.boşluk : kısa , açık
2) D , Y , D
3) C
4) E
5)Güncel olup herkesi ilgilendirmeli
6)Bilgisayar , CD ...
7)İlgi çekici olabilir.
8)İnsanları bilgilendirmek
9)Prova yapılmalı , kullanılacak malzemeler gözden geçirilmeli
Sayfa 13
1)Dil ve dilin kullanılması üzerine.
2)Saygı çerçevesinde düşüncelerini açıklamış.
3)Düşüncelerini açıklamış ve bir birlerinin sözlerini kesmemişler.
4)Yazarken farklı , konuşurken farklı olurdu.Yazmak daha doğru.
5)kusura bakmayın ama bunu siz bulursunuz artık :( çok özür dileriz.
6)Güncel konu : dil konusu .. Farklı düşünce ve yorumlara açık.
S.15 Ölçme ve Değerlendirme Soruları
1.panel,saygı nezaket
2.Y,D,Y,D,Y
3.B
4.C
5.D
6.TARTIŞMADA KURALLAR VARDIR MÜNAKAŞA DA YOKTUR....
7.KONU DIŞINA ÇIKMAMAYA...
8.TARAFSIZLIĞI
Sayfa 16
Panel - HAZIRLIK
1)Başka görüşlere saygı duymamızı kolaylaştırır.
2)Bir konunun birden fazla kolu var ve her kolda farklı alanlarla ilişki olacağından insanın bir konuya bütün yönü ile sahip olması gerekir.
3)Herkes görüş özgürlüğü ve ifade etme ortamına sahip olmalı.
Tartışma Ortamı : Konuşmacılar birbirine saygılı nazik ve toleranslı bir biçimde olmalı.
Sayfa 18
1)Milli Güvenlik,İstiklal Marşı,M.akif ERSOY hakkında konuşmuş ve modernleşme anlayışı üzerinde durmuş.
Konuşmacılar ne üzerinde durmuş? Sorusunun cevabı parçanın 2.paragrafı.
2)Konu üzerine birçok konuşmacı ve dinleyici var ve belirlenen konu hakkında düşünce belirtiyorlar.Resmi hava yok.
3)kusura bakmayın ama bunu siz bulursunuz artık :( çok özür dileriz.
4)Konuşma olmadığından dolayı.
5)Kısa , sade , anlaşılır ve açık ..
7) Anlatımı güçlendirir.
Sayfa 20
TABLO - 1 (1.ETKİNLİK)
BAŞKAN ->Konuşmacıları yönetmek
->Konuyu ortaya koymak
->Konuşmacıların konuşması içn rahat ortam hazırlamak
->Dinleyicinin görüşünü belirtmesi için izin vermek.
->Toplantıyı sonlandırmak.
TABLO - 2 (2.ETKİNLİK)
1.boşluk : Başkan izin verirse
2.boşluk : 3-6 arası
3.boşluk : Herkesi ilgilendiren sosyal problemlerle ilgilidir.
4.boşluk : Her konuşmacı konuşmayı farklı yönleri ile ele alır.
5.noşluk : Süre 10-15 dk. ile sınırlıdır.
6.boşluk : Panel topluma açık bir tartışma türüdür.
Sayfa 22
ÖLÇME DEĞERLENDİRME
1) Boşluk doldurma
1.boşluk : güncel
2.boşluk : göndergesel
2)D , D , Y
3)C
4)E
Sayfa 23
1.Güncel konular
Göndergesel
2.D,D,Y
3.C
4.E
Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme
1.D
2.A
3.C
4.D
5.E
6.B
7.A
8.E
9.D
10.E
11.E
Anlatıma Hazırlık
Sayfa 27
Hazırlık
1.Yarışmalara hazırlık yapmadan katılan bir sporcunun başarılı olup olmayacağını sebepleriyle açıklayınız.
Cevap:Başarılı olma ihtimali düşüktür;çünkü alt yapı olmalı zemin sağlam olmalı.
2.Duygu ve düşüncelerinizi sözlü olarak mı yoksa yazılı olarak mı daha rahat ifade edersiniz?
Cevap:Yazılı kişinin yüzüne söyleyemediğim şeyleri yazarak söyleyebilirim.
3.Duygu ve düşüncelerinizi ifade etmede okuduğunuz kitapların nasıl bir katkısı vardır?
Cevap:Kelime dağarcığımızı geliştirir.
4.’’Bakar kör’’ deyiminden hareketle, bakmak ile görmenin farkını açıklayınız.
Cevap:Bakmak =anlamak , görmek = aydınlatmak.
5.’’Kitap istikbale yollanan mektuptur.’’ Cemil Meriç’e ait bu sözden anladıklarınızı birkaç paragraf halinde yazıp sınıfta okuyunuz.
Cevap: kitap okumak ilk başta faydasız görülür.anlık faydası olmasına rağmen çok belirgin değildir.zaman geçtikçe, insan hayata atladıkça okuduğunun faydasını görmeye başlar.bunu kendiside fark eder.istikbale yol alan mektup derken bu kastedilir.
6.Hangi şair ve yazarların üslubunu beğendiğinizi nedenleriyle söyleyiniz.
Cevap:Reşat Nuri Gün tekin türkçeyi yalın halinde sade şekilde kullanması.
Sayfa 27
1.Etkinlik
’Lirik Şiir’’ hakkında hazırlık yapmadan bir metin yazınız.
Cevap: Lirik şiir: Toplumun hemen her kesimini ilgilendiren sevinç,coşku veya acı gibi ortak duyguların veya aşk, ayrılık, özlem gibi bireysel duyguların coşkulu bir tarzda işlendiği şiirlere lirik şiir denir.
Bu konunun anlatımında kendinizi başarılı görüp görmediğinizi nedenleriyle söyleyiniz.
Cevap:Evet başarılı gördüm.
Sayfa 28
Sorular:
1.’’Hüzünlü dönüş’’ adlı metinde yazar neyi, niçin, nasıl anlatmıştır?
Cevap:Peyami Safa hakkında anlatmıştır
2.Neyi, niçin ve nasıl anlatmak gerektiği üzerinde düşünmeden konuşmanın ve yazmanın tutarlı olup olmayacağını nedenleriyle belirtiniz.
Cevap:Anlatımın kanıtlayıcı yönü olması.
3.Yazar, metni hazırlarken hangi kaynaklara başvurmuştur?
Cevap:Peyami Safa hakkında bilgi bulunan kitaplardan ansiklopedilerden faydalanmıştır.
4.Kaynak gösterilmesi metni hangi yönlerden etkilemiştir?
Cevap:Kanıtlayıcı yönüyle.
5.Alıntı yapılan kaynakların ne şekilde verildiğini çeşitli kapıları inceleyerek söyleyiniz.
Cevap
:Dipnot şeklinde.
Sayfa 29
Sorular:
1.Metinde hangi konu üzerinde durulmuştur?
Cevap:İstanbulun güzelliklerinden bahsedilmiştir.
2.Yazarların konuya bakış açılarının aynı olup olmadığını açıklayınız.
Cevap:Her yazarın bakış açısı farklıdır. Örneğin bir yazar bir konuya ön yargılı yaklaşır farklı bir yazar ise o konuya farklı yaklaşır.
3.Kültür birikiminin,deneyimin ve çevrenin anlatıma nasıl bir etkisi olduğunu açıklayınız.
Cevap:Çok etkisi vardır.
(ödevlerin her hakkı blogkafem.blogspot.com sitesine aittir.Lütfen kopyalarından sakının)
Sayfa 30
2.etkinlik
"gece" ve "beş şehir" metinlerinde bütünlüğü sağlayan öğeleri bulunuz. Bu öğelerin anlamlı bir birlik sağlayacak şekilde bir araya getirilip getirilmediğini açıklayınız.
Cevap:anlamlı bir birlik sağlamazlar her yazının kendi teması ve ifade biçimi vardır.
Sayfa30
Sorular
1)”gençliğe hitabe”metninin hedef kitlesini ve yazılış amacını belirleyiniz
Cevap:Türk gençlerine yazılmıştır.vatana sahip çıkmaları için
2)Hhedef kitlesinin ve yazılış amacının metnin anlatımını nasıl etkilediğini açıklayınız..
Cevap:Hedef kitlesinin belli olması o kişiye karşı hitapta bulunması açısından önemlidir.
3)Metinden Atatürk’ün tecrübelerini gösteren cümleleri bulunuz.
Cevap:Seni,bu hazineden ,mahrum etmek isteyecek,dahi ve harici,bedhahların olacak.
4)Bu metin sizde nasıl bir duygu uyandırdı?
Cevap:Atatürk’ün bize çalışmamız gerektiğini ve çalışmamı istediğini uyandırdı.
Sayfa31
Sorular
1)Metinden kişisel gözlemlerin anlatıma yansıtıldığı cümleleri gösteriniz.
Cevap:Ben farkına varmıyorum,adanın tepesine doğru gittiklerini görürdüm,içim cız ederdi.
2)Metinden hareketle anlatımda gözlemin önemini belirtiniz
Cevap:Gözlem olduğu zaman kanıtlayıcı olmuş olur.
Sayfa31
4.etkinlik
Hangi metin ve konuşmalarda gözleme ihtiyaç duyulur.Açıklayınız..
Cevap:Her yazıda ihtiyaç duyulur(makale,gezi yazısı,deneme vb.)
sayfa 32
7.etkinlik
Yyine yalnızım bu sokaklarda gidiyorum bilmeden nereye gittiğimi korkuyorum bana bakan o karanlık sokaklardan sanki üstüme üstüme geliyor sokaklar.
O eski korkunç günlerden biriydi yine rüzgar ve yağmur bütün sinirini çıkarırcasına nereye denk gelirse vuruyordu. Güneş eski güneş değildi.bulutlar,onun güzelliğini kıskanır gibi üzerini örtmüşlerdi.kazalar,çığlıklar,hasarlar hepsi bir aradaydı insanlar bu felaketin bitmesini çaresizlikle beklediler.
32. sayfadaki metinler
SONSUZLUK BU MU?
Sokaktayım,kalabalık bir sokak arasında
Koşuyorum,etrafıma bakmadan koşuyorum
Yolumun ufukla kesişen noktasında
Sanki beni çağıran bir uçurum görüyorum
sayfa 33
12.Etkinlik
Bu metinelrde bireysel zevk ve anlayışın etkisi büyüktür..yani bireysel zevk ve anlayış yazarın eserine yansır..Çünkü Beş şehir ve Gece metinlerinde İstanbul anlatılıyor..Fakat ikiside aynı değildir..Biiri tarihi olarak bakıyor biri akşamki güzelliğini eserinde yansıtıyor...Sonuç olarak:zevkler farklı olduğundan aynı konu hakkındaki eserlerde farklı olur..
Sayfa 34
Hazırlık Soruları
1.Sevgi,aşk,özlem ,kıskançlık vb.
3.Sana kalmış.
4.Vatan millet aşkıyla yazılmış.Ayrıca şehitlere duyulan saygıve sevgi duygularıylada yazılmıştır.
5.İnsanların mutluluğa ihtiyaç duyduğu,özgür olmadan mutlu olunmayacağını ve mutluluğu paylaşmak deyimine deyinmiştir.
2. Çalışkanlık ve özgüven
Bütün insanlar yaşamlarını kontrol altında tutabilmek isteğindedirler. Herkes daha başarılı olabileceği bir noktaya giden yolda bir yol haritasına gereksinim duyar. Yani plan ve programa. İşte bu noktada karşımıza iki önemli yapısal özellik çıkar; Özgüven ve bir işi başarmaazmi yani çalışkanlık. Gelgelim, hepimiz bizi şekillendiren alışkanlıkların ve değerlerin ürünleriyiz. Biz ne denli başarma azmi ve özgüvenle donatılmış olsak da çocukluktan başlayagelen alışkanlıklarımız, çevrenin, ailenin, kültürel yapının etkileme gücü ile bizde varolanı törpüleyip bilinci değil de bilinçaltını güçlendirebiliyor.
Adam çalışkan, çalışkanlığı ile de bugün Türkiye'de futbol gündeminin bir numaralı çalıştırıcısı. Bilerek veya bilmeyerek, bir insan için çalışkanlığın en büyük değerlerden biri olduğunun ayırdında. Ayrıca insanlık tarihine baktığımız zaman bütün büyük işleri çok çalışkan ve azimli insanların başardığı da ortada. İster büyük kuruluşlara, bütün büyük takımlara, büyük insanlara yakından bakın, onların ortak özelliğinin azim ve iş disiplini olduğunu görürsünüz. Kıtaları birleştiren köprülerden tutun da, insanın evreni keşfetmek için yaptığı uzay yolculuklarına kadar bütün insan eylemlerinin esrarlı bir yanı yoktur. Bunların hepsi, uzun süre planlı, programlı ve iş ahlakına dayalı çalışmaların eseridir.
Söz konusu iş ahlakı olduğunda bir teknik direktör için taviz asla yoktur. Belki başarı için başka alternatifler de vardır ama bunların hiçbiri çalışkanlık kadar değerli ve sonuç alıcı değildir. Diğer yolları seçmek, kolay yoldan başarı elde etmek, kestirmeden zengin oluvermek anlamına gelir ki bu tür kazanımlar asla kalıcı ve uzun ömürlü olamaz.
İmparatorumuz çalışkanlık gibi başarının en önemli unsuruna sahip olduğu halde bazen yaşama doğru yerden başlamamanın sıkıntısını yaşıyor. Bu durumu yerel maçlarda fazla sıkıntı yaratmıyor çünkü takımı ile diğerleri arasında büyük farklar var. Ancak uluslararası maçlarda bilinçaltı devreye girerek belki de istemediği halde birtakım mazeretlerden medet umar duruma geliyor. Kazandığı prestijin yara almaması için bir anda "Onların 18 yabancısı var benim ise kaybedecek birşeyim yok" deyiveriyor. Bu belki de bir dil sürçmesi ama biz dil sürçmelerinin biliçaltındaki gerçekleri dışa vurma yöntemi olduğunu biliyoruz.
Koşullar ne olursa olsun bir teknik direktör insanı yetkinleştirenin iş yani emek olduğu gerçeğini hiçbir zaman elden bırakmamalı. Ancak çalışma ile elde edilen kazanımları üst düzeyde üretime dönüştürmenin bir yolu da motivasyondur. Bir ekip birtakım mazeretlere sığınılarak motive edilemez. Böyle anlarda teknik direktörün görevi oyuncularının kapasitelerini sınırlamak değil onların içindeki potansiyeli açığa çıkarmaktır. Yani insanlara yapabileceklerini düşünmedikleri şeyleri yaptırabilmek. Bunun için de bugüne kadar elde edilen kazanımlarla yetinmeden yaşamda olumlu değişikliklerle birlikte yeni ufuklara yönelmek gerekiyor. Olumlu insan yeni hedeflere ve değişime bir fırsat olarak bakar. İyi bir hoca zamanın çoğunu eylemle, azını ise şikayetle geçirir. Şikayet edilen zaman ise, başka bir şey için kullanılabilecek enerjinin ziyan edilmesidir.
Sayfa 35
Sorular
1.Hikayenin konusu nedir?
Cevap:Hayattan bezmiş bir postacının işini yapmasıdır.
2.”Ömer-i Tehi” hikayesinde hakim olan duygu nedir?
Cevap:Yalnızlık
3. ”Ömer-i tehi” hikayesinde verilmek istenen duygu ve düşünceler hangi kişi,yer,zaman ve bağlamla sınırlandırılıp somutlaştırılmıştır?
Cevap:yer=sokaktır.zaman=sabah vakitleridir.kişi=ömerdir.bağlam=ömerin isyanı
Sayfa36
1.etkinlik
1.Şiirlerin temasını bulunuz.
Cevap:Yalnızlık
2. ”Ömer-i tehi” hikayesi ile bu şiirleri tema bakımından karşılaştırınız
Cevap: . ”Ömer-i tehi” hikayesinde de yalnızlıktan söz ediliyor fakat o düz yazı şeklinde yazılmıştır.
3.Özgürlük,yaşama sevinci,ölüm,hoşgörü vb duygular tüm insanlarda ortak olmasına rağmen bunların ifade ediliş biçimleri farklıdır.buna göre metinlerdeki duyguların dile getiriliş yönünden karşılaştırınız.
Cevap:Herkesin düşünceleri farklıdır. Her birinin yaşadıkları dönem farklıdır.
5.Şiirde hangi duyulardan yararlanılmıştır.
Cevap:Dokunma,işitme görme gibi duyulardan yararlanmıştır.
Sayfa 37
4.etkinlik
BAKIŞLAR
Yine benden yüksek bir not almıştı sınavda.Ne kadar çalışırsam çalışıyım bir türlü geçemiyordum onu.Artık bu durumdan iyice sıkılmaya başlamıştım.Ve bir karar aldım diğer sınavda onu kesinlikle geçecektim.
Sınav oldukça zordu.Yaptığım cevapları toplasak beş puan etmezdi ama ben yine de geçecektim onu.Sınav sonrası öğretmenle beraber öğretmenler odasına gittim.Biri sorarsa niye geldiğimi tebeşir almaya geldim diyecektim.Ama hiçbir şey olmadı sınav kağıtlarının nereye konulduğunu gördüm ve birkaç tebeşir alıp çıktım.Öğlen öğretmenler odası boşalınca hemen içeri girdim ve sınav kağıtlarını çıkardım.Ve planım isimlerimizi değiştirmekti... Öyle de yaptım ve çıktım odadan.Şimdi sıra sınav sonuçları okunduğu gün onun suratını görmekti.
Ama öyle olmadı...O gün arka sıramı terk edip en öne oturdum öğretmenin 'aferin!' diyişini daha yakından duyabilmek için.Ve yazılılar okunuyordu.'ali dört ! aferin!' , 'Aslı beş , aferin Aslı! '....' Ezgi sıfır ! umarım bir dahakine çalışma sitilini değiştirirsin' . Dünya başıma yıkıldı öyle utandım ki ama öğretmenin durumu anladığından değil bakışlarından utandım.Bir daha da kıskanmadım kimseyi,ne zaman aklımdan öle bir şey geçse hemen öğretmenin bakışları geldi gözümün önüne...
Anlatımda sınırlandırma
1.”sanat,psikolojik roman,eylül,edebiyat,roman”kavramlarını genelden özele doğru sıralayınız.
Cevap:Eylül-psikolojik roman-roman-edebiyat-sanat
2.Televizyonlarımıza ulaşan görüntülerin kalitesinde ileti,verici ve alıcının özellikleri ne kadar önemlidir?
Cevap:Anlamak ve anlatmakla biter her şey
3.Konu ve tür serbest bırakıldığında öğrencilerin çoğunun yazı yazarken zorlanmasının sebebi ne olabilir?
Cevap:Öğrenciler zorlanır çünkü konu geneldir.örneğin sanat denseöğrenci sanatı hangi konudan ele alsın mimari mi? Edebiyat mı? Müzik mi?
4.Yazılara başlık konulmasının sebebi nedir?
Cevap:Başlık yazının özetidir.
5.Bir denizi bardağa döksen denizin alacağı yine bardak kadardır. Sözünden ne anlıyorsunuz.
Cevap:Kapasite ne ise odur.
6.Futbol sahasında çizgiler olmasaydı ne olurdu?
Cevap:Belli kurallar olmazdı.
sayfa 39
2.Metinin Soruları
1. Soru: İyilik, uygun bir başlık olur.
2. Soru: İyilik teması başlık dışında yaşlı kadının genç doktoru misafir etmesi ve trenden inecek yolcuları beklemesiyle somutlaştırılmıştır.
3. Soru: Soyut olan temayı olay, kişiler, zaman ve anlatılan konu ile somutlaştırırız.
1.panel,saygı nezaket
2.Y,D,Y,D,Y
3.B
4.C
5.D
6.TARTIŞMADA KURALLAR VARDIR MÜNAKAŞA DA YOKTUR....
7.KONU DIŞINA ÇIKMAMAYA...
8.TARAFSIZLIĞI
Sayfa 16
Panel - HAZIRLIK
1)Başka görüşlere saygı duymamızı kolaylaştırır.
2)Bir konunun birden fazla kolu var ve her kolda farklı alanlarla ilişki olacağından insanın bir konuya bütün yönü ile sahip olması gerekir.
3)Herkes görüş özgürlüğü ve ifade etme ortamına sahip olmalı.
Tartışma Ortamı : Konuşmacılar birbirine saygılı nazik ve toleranslı bir biçimde olmalı.
Sayfa 18
1)Milli Güvenlik,İstiklal Marşı,M.akif ERSOY hakkında konuşmuş ve modernleşme anlayışı üzerinde durmuş.
Konuşmacılar ne üzerinde durmuş? Sorusunun cevabı parçanın 2.paragrafı.
2)Konu üzerine birçok konuşmacı ve dinleyici var ve belirlenen konu hakkında düşünce belirtiyorlar.Resmi hava yok.
3)kusura bakmayın ama bunu siz bulursunuz artık :( çok özür dileriz.
4)Konuşma olmadığından dolayı.
5)Kısa , sade , anlaşılır ve açık ..
7) Anlatımı güçlendirir.
Sayfa 20
TABLO - 1 (1.ETKİNLİK)
BAŞKAN ->Konuşmacıları yönetmek
->Konuyu ortaya koymak
->Konuşmacıların konuşması içn rahat ortam hazırlamak
->Dinleyicinin görüşünü belirtmesi için izin vermek.
->Toplantıyı sonlandırmak.
TABLO - 2 (2.ETKİNLİK)
1.boşluk : Başkan izin verirse
2.boşluk : 3-6 arası
3.boşluk : Herkesi ilgilendiren sosyal problemlerle ilgilidir.
4.boşluk : Her konuşmacı konuşmayı farklı yönleri ile ele alır.
5.noşluk : Süre 10-15 dk. ile sınırlıdır.
6.boşluk : Panel topluma açık bir tartışma türüdür.
Sayfa 22
ÖLÇME DEĞERLENDİRME
1) Boşluk doldurma
1.boşluk : güncel
2.boşluk : göndergesel
2)D , D , Y
3)C
4)E
Sayfa 23
1.Güncel konular
Göndergesel
2.D,D,Y
3.C
4.E
Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme
1.D
2.A
3.C
4.D
5.E
6.B
7.A
8.E
9.D
10.E
11.E
Anlatıma Hazırlık
Sayfa 27
Hazırlık
1.Yarışmalara hazırlık yapmadan katılan bir sporcunun başarılı olup olmayacağını sebepleriyle açıklayınız.
Cevap:Başarılı olma ihtimali düşüktür;çünkü alt yapı olmalı zemin sağlam olmalı.
2.Duygu ve düşüncelerinizi sözlü olarak mı yoksa yazılı olarak mı daha rahat ifade edersiniz?
Cevap:Yazılı kişinin yüzüne söyleyemediğim şeyleri yazarak söyleyebilirim.
3.Duygu ve düşüncelerinizi ifade etmede okuduğunuz kitapların nasıl bir katkısı vardır?
Cevap:Kelime dağarcığımızı geliştirir.
4.’’Bakar kör’’ deyiminden hareketle, bakmak ile görmenin farkını açıklayınız.
Cevap:Bakmak =anlamak , görmek = aydınlatmak.
5.’’Kitap istikbale yollanan mektuptur.’’ Cemil Meriç’e ait bu sözden anladıklarınızı birkaç paragraf halinde yazıp sınıfta okuyunuz.
Cevap: kitap okumak ilk başta faydasız görülür.anlık faydası olmasına rağmen çok belirgin değildir.zaman geçtikçe, insan hayata atladıkça okuduğunun faydasını görmeye başlar.bunu kendiside fark eder.istikbale yol alan mektup derken bu kastedilir.
6.Hangi şair ve yazarların üslubunu beğendiğinizi nedenleriyle söyleyiniz.
Cevap:Reşat Nuri Gün tekin türkçeyi yalın halinde sade şekilde kullanması.
Sayfa 27
1.Etkinlik
’Lirik Şiir’’ hakkında hazırlık yapmadan bir metin yazınız.
Cevap: Lirik şiir: Toplumun hemen her kesimini ilgilendiren sevinç,coşku veya acı gibi ortak duyguların veya aşk, ayrılık, özlem gibi bireysel duyguların coşkulu bir tarzda işlendiği şiirlere lirik şiir denir.
Bu konunun anlatımında kendinizi başarılı görüp görmediğinizi nedenleriyle söyleyiniz.
Cevap:Evet başarılı gördüm.
Sayfa 28
Sorular:
1.’’Hüzünlü dönüş’’ adlı metinde yazar neyi, niçin, nasıl anlatmıştır?
Cevap:Peyami Safa hakkında anlatmıştır
2.Neyi, niçin ve nasıl anlatmak gerektiği üzerinde düşünmeden konuşmanın ve yazmanın tutarlı olup olmayacağını nedenleriyle belirtiniz.
Cevap:Anlatımın kanıtlayıcı yönü olması.
3.Yazar, metni hazırlarken hangi kaynaklara başvurmuştur?
Cevap:Peyami Safa hakkında bilgi bulunan kitaplardan ansiklopedilerden faydalanmıştır.
4.Kaynak gösterilmesi metni hangi yönlerden etkilemiştir?
Cevap:Kanıtlayıcı yönüyle.
5.Alıntı yapılan kaynakların ne şekilde verildiğini çeşitli kapıları inceleyerek söyleyiniz.
Cevap
:Dipnot şeklinde.Sayfa 29
Sorular:
1.Metinde hangi konu üzerinde durulmuştur?
Cevap:İstanbulun güzelliklerinden bahsedilmiştir.
2.Yazarların konuya bakış açılarının aynı olup olmadığını açıklayınız.
Cevap:Her yazarın bakış açısı farklıdır. Örneğin bir yazar bir konuya ön yargılı yaklaşır farklı bir yazar ise o konuya farklı yaklaşır.
3.Kültür birikiminin,deneyimin ve çevrenin anlatıma nasıl bir etkisi olduğunu açıklayınız.
Cevap:Çok etkisi vardır.
(ödevlerin her hakkı blogkafem.blogspot.com sitesine aittir.Lütfen kopyalarından sakının)
Sayfa 30
2.etkinlik
"gece" ve "beş şehir" metinlerinde bütünlüğü sağlayan öğeleri bulunuz. Bu öğelerin anlamlı bir birlik sağlayacak şekilde bir araya getirilip getirilmediğini açıklayınız.
Cevap:anlamlı bir birlik sağlamazlar her yazının kendi teması ve ifade biçimi vardır.
Sayfa30
Sorular
1)”gençliğe hitabe”metninin hedef kitlesini ve yazılış amacını belirleyiniz
Cevap:Türk gençlerine yazılmıştır.vatana sahip çıkmaları için
2)Hhedef kitlesinin ve yazılış amacının metnin anlatımını nasıl etkilediğini açıklayınız..
Cevap:Hedef kitlesinin belli olması o kişiye karşı hitapta bulunması açısından önemlidir.
3)Metinden Atatürk’ün tecrübelerini gösteren cümleleri bulunuz.
Cevap:Seni,bu hazineden ,mahrum etmek isteyecek,dahi ve harici,bedhahların olacak.
4)Bu metin sizde nasıl bir duygu uyandırdı?
Cevap:Atatürk’ün bize çalışmamız gerektiğini ve çalışmamı istediğini uyandırdı.
Sayfa31
Sorular
1)Metinden kişisel gözlemlerin anlatıma yansıtıldığı cümleleri gösteriniz.
Cevap:Ben farkına varmıyorum,adanın tepesine doğru gittiklerini görürdüm,içim cız ederdi.
2)Metinden hareketle anlatımda gözlemin önemini belirtiniz
Cevap:Gözlem olduğu zaman kanıtlayıcı olmuş olur.
Sayfa31
4.etkinlik
Hangi metin ve konuşmalarda gözleme ihtiyaç duyulur.Açıklayınız..
Cevap:Her yazıda ihtiyaç duyulur(makale,gezi yazısı,deneme vb.)
sayfa 32
7.etkinlik
Yyine yalnızım bu sokaklarda gidiyorum bilmeden nereye gittiğimi korkuyorum bana bakan o karanlık sokaklardan sanki üstüme üstüme geliyor sokaklar.
O eski korkunç günlerden biriydi yine rüzgar ve yağmur bütün sinirini çıkarırcasına nereye denk gelirse vuruyordu. Güneş eski güneş değildi.bulutlar,onun güzelliğini kıskanır gibi üzerini örtmüşlerdi.kazalar,çığlıklar,hasarlar hepsi bir aradaydı insanlar bu felaketin bitmesini çaresizlikle beklediler.
32. sayfadaki metinler
SONSUZLUK BU MU?
Sokaktayım,kalabalık bir sokak arasında
Koşuyorum,etrafıma bakmadan koşuyorum
Yolumun ufukla kesişen noktasında
Sanki beni çağıran bir uçurum görüyorum
sayfa 33
12.Etkinlik
Bu metinelrde bireysel zevk ve anlayışın etkisi büyüktür..yani bireysel zevk ve anlayış yazarın eserine yansır..Çünkü Beş şehir ve Gece metinlerinde İstanbul anlatılıyor..Fakat ikiside aynı değildir..Biiri tarihi olarak bakıyor biri akşamki güzelliğini eserinde yansıtıyor...Sonuç olarak:zevkler farklı olduğundan aynı konu hakkındaki eserlerde farklı olur..
Sayfa 34
Hazırlık Soruları
1.Sevgi,aşk,özlem ,kıskançlık vb.
3.Sana kalmış.
4.Vatan millet aşkıyla yazılmış.Ayrıca şehitlere duyulan saygıve sevgi duygularıylada yazılmıştır.
5.İnsanların mutluluğa ihtiyaç duyduğu,özgür olmadan mutlu olunmayacağını ve mutluluğu paylaşmak deyimine deyinmiştir.
2. Çalışkanlık ve özgüven
Bütün insanlar yaşamlarını kontrol altında tutabilmek isteğindedirler. Herkes daha başarılı olabileceği bir noktaya giden yolda bir yol haritasına gereksinim duyar. Yani plan ve programa. İşte bu noktada karşımıza iki önemli yapısal özellik çıkar; Özgüven ve bir işi başarmaazmi yani çalışkanlık. Gelgelim, hepimiz bizi şekillendiren alışkanlıkların ve değerlerin ürünleriyiz. Biz ne denli başarma azmi ve özgüvenle donatılmış olsak da çocukluktan başlayagelen alışkanlıklarımız, çevrenin, ailenin, kültürel yapının etkileme gücü ile bizde varolanı törpüleyip bilinci değil de bilinçaltını güçlendirebiliyor.
Adam çalışkan, çalışkanlığı ile de bugün Türkiye'de futbol gündeminin bir numaralı çalıştırıcısı. Bilerek veya bilmeyerek, bir insan için çalışkanlığın en büyük değerlerden biri olduğunun ayırdında. Ayrıca insanlık tarihine baktığımız zaman bütün büyük işleri çok çalışkan ve azimli insanların başardığı da ortada. İster büyük kuruluşlara, bütün büyük takımlara, büyük insanlara yakından bakın, onların ortak özelliğinin azim ve iş disiplini olduğunu görürsünüz. Kıtaları birleştiren köprülerden tutun da, insanın evreni keşfetmek için yaptığı uzay yolculuklarına kadar bütün insan eylemlerinin esrarlı bir yanı yoktur. Bunların hepsi, uzun süre planlı, programlı ve iş ahlakına dayalı çalışmaların eseridir.
Söz konusu iş ahlakı olduğunda bir teknik direktör için taviz asla yoktur. Belki başarı için başka alternatifler de vardır ama bunların hiçbiri çalışkanlık kadar değerli ve sonuç alıcı değildir. Diğer yolları seçmek, kolay yoldan başarı elde etmek, kestirmeden zengin oluvermek anlamına gelir ki bu tür kazanımlar asla kalıcı ve uzun ömürlü olamaz.
İmparatorumuz çalışkanlık gibi başarının en önemli unsuruna sahip olduğu halde bazen yaşama doğru yerden başlamamanın sıkıntısını yaşıyor. Bu durumu yerel maçlarda fazla sıkıntı yaratmıyor çünkü takımı ile diğerleri arasında büyük farklar var. Ancak uluslararası maçlarda bilinçaltı devreye girerek belki de istemediği halde birtakım mazeretlerden medet umar duruma geliyor. Kazandığı prestijin yara almaması için bir anda "Onların 18 yabancısı var benim ise kaybedecek birşeyim yok" deyiveriyor. Bu belki de bir dil sürçmesi ama biz dil sürçmelerinin biliçaltındaki gerçekleri dışa vurma yöntemi olduğunu biliyoruz.
Koşullar ne olursa olsun bir teknik direktör insanı yetkinleştirenin iş yani emek olduğu gerçeğini hiçbir zaman elden bırakmamalı. Ancak çalışma ile elde edilen kazanımları üst düzeyde üretime dönüştürmenin bir yolu da motivasyondur. Bir ekip birtakım mazeretlere sığınılarak motive edilemez. Böyle anlarda teknik direktörün görevi oyuncularının kapasitelerini sınırlamak değil onların içindeki potansiyeli açığa çıkarmaktır. Yani insanlara yapabileceklerini düşünmedikleri şeyleri yaptırabilmek. Bunun için de bugüne kadar elde edilen kazanımlarla yetinmeden yaşamda olumlu değişikliklerle birlikte yeni ufuklara yönelmek gerekiyor. Olumlu insan yeni hedeflere ve değişime bir fırsat olarak bakar. İyi bir hoca zamanın çoğunu eylemle, azını ise şikayetle geçirir. Şikayet edilen zaman ise, başka bir şey için kullanılabilecek enerjinin ziyan edilmesidir.
Sayfa 35
Sorular
1.Hikayenin konusu nedir?
Cevap:Hayattan bezmiş bir postacının işini yapmasıdır.
2.”Ömer-i Tehi” hikayesinde hakim olan duygu nedir?
Cevap:Yalnızlık
3. ”Ömer-i tehi” hikayesinde verilmek istenen duygu ve düşünceler hangi kişi,yer,zaman ve bağlamla sınırlandırılıp somutlaştırılmıştır?
Cevap:yer=sokaktır.zaman=sabah vakitleridir.kişi=ömerdir.bağlam=ömerin isyanı
Sayfa36
1.etkinlik
1.Şiirlerin temasını bulunuz.
Cevap:Yalnızlık
2. ”Ömer-i tehi” hikayesi ile bu şiirleri tema bakımından karşılaştırınız
Cevap: . ”Ömer-i tehi” hikayesinde de yalnızlıktan söz ediliyor fakat o düz yazı şeklinde yazılmıştır.
3.Özgürlük,yaşama sevinci,ölüm,hoşgörü vb duygular tüm insanlarda ortak olmasına rağmen bunların ifade ediliş biçimleri farklıdır.buna göre metinlerdeki duyguların dile getiriliş yönünden karşılaştırınız.
Cevap:Herkesin düşünceleri farklıdır. Her birinin yaşadıkları dönem farklıdır.
5.Şiirde hangi duyulardan yararlanılmıştır.
Cevap:Dokunma,işitme görme gibi duyulardan yararlanmıştır.
Sayfa 37
4.etkinlik
BAKIŞLAR
Yine benden yüksek bir not almıştı sınavda.Ne kadar çalışırsam çalışıyım bir türlü geçemiyordum onu.Artık bu durumdan iyice sıkılmaya başlamıştım.Ve bir karar aldım diğer sınavda onu kesinlikle geçecektim.
Sınav oldukça zordu.Yaptığım cevapları toplasak beş puan etmezdi ama ben yine de geçecektim onu.Sınav sonrası öğretmenle beraber öğretmenler odasına gittim.Biri sorarsa niye geldiğimi tebeşir almaya geldim diyecektim.Ama hiçbir şey olmadı sınav kağıtlarının nereye konulduğunu gördüm ve birkaç tebeşir alıp çıktım.Öğlen öğretmenler odası boşalınca hemen içeri girdim ve sınav kağıtlarını çıkardım.Ve planım isimlerimizi değiştirmekti... Öyle de yaptım ve çıktım odadan.Şimdi sıra sınav sonuçları okunduğu gün onun suratını görmekti.
Ama öyle olmadı...O gün arka sıramı terk edip en öne oturdum öğretmenin 'aferin!' diyişini daha yakından duyabilmek için.Ve yazılılar okunuyordu.'ali dört ! aferin!' , 'Aslı beş , aferin Aslı! '....' Ezgi sıfır ! umarım bir dahakine çalışma sitilini değiştirirsin' . Dünya başıma yıkıldı öyle utandım ki ama öğretmenin durumu anladığından değil bakışlarından utandım.Bir daha da kıskanmadım kimseyi,ne zaman aklımdan öle bir şey geçse hemen öğretmenin bakışları geldi gözümün önüne...
Anlatımda sınırlandırma
1.”sanat,psikolojik roman,eylül,edebiyat,roman”kavramlarını genelden özele doğru sıralayınız.
Cevap:Eylül-psikolojik roman-roman-edebiyat-sanat
2.Televizyonlarımıza ulaşan görüntülerin kalitesinde ileti,verici ve alıcının özellikleri ne kadar önemlidir?
Cevap:Anlamak ve anlatmakla biter her şey
3.Konu ve tür serbest bırakıldığında öğrencilerin çoğunun yazı yazarken zorlanmasının sebebi ne olabilir?
Cevap:Öğrenciler zorlanır çünkü konu geneldir.örneğin sanat denseöğrenci sanatı hangi konudan ele alsın mimari mi? Edebiyat mı? Müzik mi?
4.Yazılara başlık konulmasının sebebi nedir?
Cevap:Başlık yazının özetidir.
5.Bir denizi bardağa döksen denizin alacağı yine bardak kadardır. Sözünden ne anlıyorsunuz.
Cevap:Kapasite ne ise odur.
6.Futbol sahasında çizgiler olmasaydı ne olurdu?
Cevap:Belli kurallar olmazdı.
sayfa 39
2.Metinin Soruları
1. Soru: İyilik, uygun bir başlık olur.
2. Soru: İyilik teması başlık dışında yaşlı kadının genç doktoru misafir etmesi ve trenden inecek yolcuları beklemesiyle somutlaştırılmıştır.
3. Soru: Soyut olan temayı olay, kişiler, zaman ve anlatılan konu ile somutlaştırırız.
SAYFA 40 ÖLÇME DEĞERLENDİRME:
1).........davranışlar ve sözler.........
2)D-Y
3)E
SAYFA 41
Ölçme değerlendirme
1)Etkili bir iletişim için dil gerekir.
2)En önemli öge dildir.cünkü dil olmassa ileişim sağlanmaz.
Hazırlık
1.Etkili bir iletişimin gerçekleşmesi için neler gereklidir?
Cevap:Dil ve dilin doğru kullanılması
2.Sizce iletişimde en önemli öğe hangisidir?
Cevap:En önemli öğe dildir.Çünkü dil olmadan iletişim olmaz.
3.Anlatımda üslubunuzu amacınıza ve muhatabınıza göre değiştirir misiniz?
Cevap:Alıcının durumuna göre değiştirilir.Bunun nedeni ise anlatımı daha etkili kılmak ve karsınızdakilerin sizi daha iyi anlamasıdır.
SAYFA 43 2.etkinlik
gönderici.....yazar....şair....yok
ileti......?...........her şey sennde gizli diyor.....ruh ve beden arasındaki ilişki
kanal...yazı ile.....şair.....yazı
alıcı.....biz(okuyucular).....okuyucular....okuyuc ular
sayfa 43
ölçme ve değerlendirme
1)Gönderici,alıcı,kanal,ileti ve şifre gibi iletişim ögeleri rol ve işleve göre şekillenir.
2)D--Y--Y
3)Doğrudan etkiler.Örn:bilgi vermek isteniyorsa önceden araştırma yapılır.Duygu vermek istiyorsa şiir yazar.
Sayfa 44
Hazırlık
1. Dili geçmiş zaman eki:Eğer bir olay geçmişte yaşanmış ise ve bizde bu olayı bizzat görmüşsek o olay anlatılırken hikaye geçmiş zamanı kullanırız.
-Miş li geçmiş zaman:Olay yine geçmişte yaşanmışsa ama biz bunu görmemiş başkasından duymuşsak o zaman rivayet geçmiş zaman eki kullanılır.
2.-dönemin zihniyeti
-bireysel zevk ve anlayışlar
-dil ve uslup teknikleri
-anlatıcının bakış açısı
-anlatıcının tavrı
3.Trafikteki şöför için sıkıntı,sokak çocuğu için yalnızlık,çiftçi için sevinç,şair için bir ilham kaynağıdır.
1.etkinlik
İki ifadede doğrudur.İstanbul hem güzel hem de kalabalıktır.
2.etkinlik
Farklılığa dayanan ifadeler vardır.Tartışılabilir.
Biz birde bu metine başlık koyduk.''Hayata bakış açısı''
Sayfa 45
1.1.metin tartışılır.2.metin tartışılmaz.
2.1.metin sanat yapmak amacıyla 2.metin bilgi vermek amacıyla yazılmıştır.
3.Anlatılır.Her yazar kendine doğrularına ve baakış açısına göre metin yazar.
3.etkinlik
Çay konulu öznel anlatım:Senin çayla ilgili düşüncelerin sevip sevmemen gibi..
Çay konulu nesnel anlatım:Çayın tarihçesini yazabilirsin.
4.etkinlik
Aynı şekilde öznel analatımda kendi düşüncelerin nesnel anlatımda bilgi vermek (Kapadokya'nın tarihi)
Sayfa 46
1.soru
Senelerden beri leylek görmüyorum.
Geçen gün sokakta gölgeleri mor ve ........................ takırtısıyla durdum.
Senelerden beri hasret kaldığı......................gülümsemesiyle gerilmişti.
Leylek yaz mevsimini kuşu değil bizzat yazdır.
Kırmızı gagasının takırtısı ,sese dönüşmüş bir sıcak temmuzdur.
2.soru
Sonradan öğrendik ki mısırlılar......................öldürüyorlarmış.
SAYFA 47
6.etkinlik
1.METİN(HİKAYE)......ÖZNEL...DOĞRUDAN...SOMUT
2.METİN(ŞİİR)..........NESNEL....DOĞRUDAN....SOMUT
3.METİN.............ÖZNEL.........DOLAYLI......... .SOMUT
4.METİN.........ÖZNEL......DOĞRUDAN............... SOMUT
3.etkinlik
Susuz yaşam mümkün değildir.İnsan gıda almadan haftalarca yaşayabilir.,fakat su içmeden birkaç gün yaşamını sürdürebilir.Biyologlar "susuz hayat olmaz" derler. Bu insanın biyolojik yapısının tartışmasız gerçeğidir.Antik çağda doktorlar hastalarını suyla tedavi ederdi. Su en eski güzellik malzemesi ve en iyi doğal ilaçtır. Temizler, canlandırır, zindeleştirir, güzelleştirir. Yani su hayat iksiridir.
İnsan vücudunun %70’i sudan oluşmuştur.İnsan vücudu susuzluğa en fazla 3 gün dayanabilir.Su bize aynı zamanda doğal güzellik verir. Vücudu temizler ve önemli besin maddelerini organlara taşır. Suyun içerdiği mineraller ve eser miktardaki elementler dokular ve kemikler için hayati önemi olan yapı taşlarıdır.
SU İLAÇTIR
• Su, vücudu içten temizler.Saç ,deri,tırnaklar bunların hepsinin sağlıklı ve temiz olması için suya ihtiyacımız vardır.
• Su,çok içildiğinde vücudun atıklardan temizlenmesini sağlar.
• Su, fazla içildiğinde sindirim sistemi ve metabolizma,böbrekler,kalp ve dolaşım görevlerini daha iyi yaparlar.Bu da organlar ve özellikle deri için iyidir.
• Su bize hayati önemi olan maddeleri sağlar.Taşıma aracı olan kan olmasa vücudumuzda hücreler metabolizma işlemini devam ettiremezler. Kan büyüme hücreleri ve organları hayati önemi olan maddelerle besler.Ne kadar fazla su içersek ,kan daha iyi akar ve vücut fonksiyonları daha iyi çalışır.
• Su, doyurur ve diyetlerde çok içilmelidir.
Bu yüzden içme ve kullanma suyu sürekli ve güvenilir bir şekilde temin edilebilmelidir.İnsanların içme,kullanma endüstri ve tarımsal sulama gibi ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra su çeşitli nitelik değişimlerine yani kirlenmeye uğramaktadır.Ayrıca kullanılan su tekrar doğaya geri verilmektedir.Bu nedenle içerik ve miktar açısından son derece kısıtlı olan su kaynakları da kirlenmektedir.Kullanılma özellikleri yok olmakta ve olumsuz sonuçlar açığa çıkmaktadır.
Bütün bunların sonucu olarak çevre temizliğine dikkat etmeliyiz.İçme suyu kaynaklarımızın korunması daha uzun süre temiz ve sağlıklı su içmemizi sağlar.Ayrıca depolarda sağlıklı şekilde toplanan sular binalarda hidrofor depolarında bekletilmeden kullanılmalıdır.Hidrofor depoları en az yılda bir defa temizlenip bakımı yapılmalıdır.Şebekede basınç yeterli olduğu için hidrofor depoları kullanılmayıp içinde su bekletilmektedir.Bu bekleyen su şebeke kesintilerinde bina içine verilmektedir. Bu durum sakıncalıdır.Depoda bekleyen suyun belli aralıklarla kullanılması ve suya devirdaim yaptırılması gereklidir.Aksi takdirde hidrofor deposunda uzun süre bekleyen suyun özellikleri değişebilir.Şebekeden sağlıklı bir şekilde gelen suyu temiz ve bakımlı hidrofor depolarında toplayarak kullanmalıyız. Hidrofor depolarının bakımı ve temizliğini KASKİ Genel Müdürlüğüne müracaat edildiği zaman yapılmaktadır.
sayfa 48
Ölçme ve Değerlendirme
1.soru : (sırayla).somut,nesnel anlarım,öznel anlatım,dolaylı anlatım ,doğrudan anlatım.
2.soru : (sırayla) y,y
3.soru : E
4.soru : B
5.soru : B
6. Anlatımın öznel veya nesnel dolaylı doğrudan somut veya soyut olması bakımından etkiler
7.soru : Somut Anlatımda,görülen,işitilen duyularla algılanan warlıklardır.
Soyut Anlatımda,5 duyu ile işitilmeyen anlatımlardır..
sayfa 50
1)Dilimiz metni daha sadedir çünkü fazla bilmediğimiz kelimeler yoktur.
2)Dilimiz metni sadedir lisansımız metni ise değildir.
3)Uzun cümleler onlamı olumsuz etkiler anlam bozukluklarına neden olur okuyucuyu sıkar.
4)Sanatsal ifadelerde anlatımı zorlaştırmaktadır.
2.Etkinlik
1)mütünasip-orantılı,uygun-aynı anlamda
2)meftun-gönül vermiş,tutkun-aynı anlamda kullanılmiştır
Sayfa.51
4.etkinlik
1 :D
2 :A-D
3 :C
5 :E
6 :B
7 :A
8 :E
9 :D
10:D
11 : E
5.etkinlik
1)a.telafusu kolay olan kelimeler
b.anlamı bilinen kelimeler
c.gereksiz sözcükler
d.yanlış anlamda kelimeler kullanılmaz
e.belirtisiz cümle olması
f.uzun dolanbaçlı cümle
2)Kapalı anlatım olarak
6.etkinlik
Dünyada kulağa en ziyad lisan İtalyanca veya Rumcadır.Fakat tecrübe edenler dünyada kulağa en hoş gelen ve anlamayanları bile hayran eden bir lisan varsa İstanbul'da ve devletin büyük şehirlerinde konuşulan Türkçedir.
7.etkinlik
DENİZ YILDIZININ HİKAYESİ
'Bir adam, okyanus sahilinde yürüyüş yaparken, denize telaşla bir şeyler atan birine rastlar. Biraz daha yaklaşınca, bu kişinin, sahile vurmuş denizyıldızlarını denize attığını fark eder ve 'Niçin bu denizyıldızlarını denize atıyorsunuz?' diye sorar. Topladıklarını denize atmaya devam eden kişi, 'Yaşamaları için,' yanıtını verince, adam şaşkınlıkla, 'İyi ama burada binlerce denizyıldızı var. Hepsini atmanıza imkân yok. Sizin bunları denize atmanız neyi değiştirecek ki?' der. Yerden bir denizyıldızı daha alıp denize atan kişi, 'Bak, onun için çok şey değişti,' karşılığını verir.
Sayfa 52
1.açık,yalın
2.yanlış,doğru
3-E
4-A
5-A
6-C
sade bir dil kullanılır
süslü ve gösterişli ifadelere yer verilmez
gereksiz tekrar yapılmaz
akıcıdır
anlatılmak istenenler kısa ve kesin ifadelerle dile getirilir
S.54 ÇALIKUŞU İNCELEME SORULARI
1.CÜMLELER,PARAGRAFLAR,KELİMELER VS...DUVARDAKİ TAŞ VE HARÇLARIN YERİNİ TUTAR...
2.ANLAMLI CÜMLE OLMAYIŞININ NEDENİ EKLERİN KALDIRILMASIDIR.....
AKŞAM YAKLAŞIYOR,TEWPELERİN ARKASINDAKİ BOĞAZLARA KARANLIK ÇÖKMEYE BAŞLIYORDU..
CÜMLENİN OLŞUMUNDA EKLERİN BÜYÜK ÖNEMİ VARDIR.EKSİZ CÜMLENİN ANLAŞILMASI GÜÇTÜR...
sayfa 55
3.etkinlik
Kelimler arsında bir anlam ilişkisi olmadığı için.
5.etkinlik:
1-tek başına birşey ifade etmediği için belirsizlik ortaya çıkıyor.
2-bu cümlenin geçtiği paragrafa ihtiyaç duyarız.
6.etkinlik:
yolların ıssızlığının verdiği endişedir.
7.etkinlik:
bozulmuş dal,çıplak ayak,sel çukurları,seyrek fasılalar,uzun bıyıklı....
sayfa 56
8.etkinlik:
gri bulutlar-ağlayan bulut
siyah bulutlar-hüzünlü bulut
alışılmış
yanık sesli çıngırak
karanlığın çökmesi
sel çukurları
korku uyanması
alışılmamış
kırların yalnızlığı
inler gibi ses çıkaran kağnılar
sönük akisler
8.etkinlik
Alışılmış:Yanık sesli çıngırak, karanlığn çökmesi, sel çukurları, korku uyanması, ince sesli bir kadın.
Alışılmamış:Kırların yalnızlığı, inler gibi ses çıkaran kağnılar, sönük akisler.
sayfa 59
ÖLME ve DEĞERLENDİRME
Boşluklar
1. Bağlaşıklık
2.Bağdaşıklık
3.Bağdaştırma
2.Soru Döktürmek Dökmek işini yamak İşlemek
Sallayan Hareket ettirmek Anımsatan, hatırlatan
Kansız Kanı olmayan cansız, soluk
İhtiyar Yaşlı Yorgun ve yavaş
3.Soru:Hafız Osman kelimesiyle başlayan cümleyle bağlaşıklık kurmuştur.
4.Soru:Yolumu kesen hangi yüzyıldı, kansız renkler, acele adımlar.
5.Soru:Etmezdi. Kimin İstanbul'un ilk şairri olduğunu anlayamıyoruz.
6.Soru:D
Sayfa 60 daki hazırlık soruları
1.Paragrafların oluşturulması metni daha kolay anlamamızı sağlar.
2.Cümlelerin biririyle uyumlu olmasıyla oluşturulur.
3.Bir insan herşeyden önce düşünmesini bilmeklidir. Düşünmeyen insan hiç bişey yapamaz yazıda böyledir işte yazı yazabilmek için her şeyden önce düşünmek gerekir.
sayfa 62 ve63 teki soruların cevapları
1.tema:doğa sevgisi
konu:Davut'un gülen adaya duyduğu sevgi
2.gönderici (yazar)--------ileti(doğa sevgisi)--------kanal(gülen ada)-------alıcı (okuyucu)
bağlam(metin)
3.doğa sevgisi temasını okuyucuya iletmek amacıyla yazılmış ve okuyucuda bu temanın etkisi uyandırılmaya çalışılmıştır.
4.anlatıcı doğa sevgisi temasını Davut'un gülen adaya olan sevgisini konu edinerek vermeye çalışmış ve metni oluştururken okuyucuda bu etkiyi uyandıracak bir anlatım şekli ve tutum sergilemiştir.
5.Davut'un gülen adaya duyduğu sevgiyi anlatmak amacıyla,bu anafikir etrafında oluşturulmuştur.
1.etkinlik
bir paragraf çıkarıdığı zaman metnin anlam bütünlüğünün bozulduğu fark edilir.çünkü metni oluşturan paragraflar gerek yargı gerek anlam bakımından metnin anlam bütünlüğünüde oluşturur.
2.etkinlik
paragrafta cümleler bir birimdir.belli bir bağlamda iletişime katılan kelimeler,kelime grupları ve cümleler çeşitli yönlerden birbirlerinin anlamını tamamlayarak bir anlatım birimi oluşturur.
3.etkinlik
iletişime katılan öğeler /gönderici,alıcı,ileti,kanal,bağlam),alıcıda uyandırılmak istenen etki (tema,konu) ve anlatıcının konu veya nesne karşısındaki tavrı (üslup,anlatım)anlatım türünü belirler.
4.etkinlik
Sanatsal Betimleme:
1.İzlenim kazandırmak amacıyla yazılır.
2.Değişik duyulara seslenen özel ayrıntılar üzerinde durulur.
3.Ayrıntılar sübjektif olarak verilir.
4.Amaç sanat yapmaktır.
Örnek metinler:s.91-92”İnce Memed” ve “Çarşı”
Açıklayıcı Betimleme:
1.Bilgi vermek amacıyla yazılır.
2.Genel ayrıntılar üzerinde durulur.
3. Ayrıntılar objektif (olduğu gibi)olarak verilir.
4.Amaç sanat yapmak için değil, bir konu hakkında bilgi vermektir.
5. Değişik duyulara seslenen özel ayrıntılar üzerinde durulmaz.
6.Betimlenecek varlığa kişisel duygu ve düşünceler katılmaz.
Örnek metinler: s.92”Akdeniz Bölgesi”
5.etkinlik
gülen ada hikayesinde kişiler tanıtılırken açıklama ve tanımlamaya ,gülen adanın özelliklerini verilirken betimlemeye ve hikayedeki olaylar anlatılırken öykülemeye başvurularak metnin anlatım türünün hikaye olması sağlanmıştır.metnin türünün oluşmasında anlatım türleri önemli rol oynar.
6.etkinlik
yaşamın değişmez olduğunu sanmak açık bir yanılgıdır.
sayfa 64 ve 65 ölçme ve değerlendirme soruları
1-A 2-D
3-D
4-C
5-C
6-A
7-A
8-B
9-B
10-B
sayfa 67
1.A
2.C
3.E
4.C
5.B
6.E
7.B
8.A
9.B
10.A
11.C
12.B
13.E
14.E
15.E
16.E
17.A
18.D
19.E
20.B
sayfa 73
1.doğada gördüğümüz her varlığın ismi olduğu gibi her insanında bir ismi vardır.isim insanı tanıtan ,diğer insanlardan ayıran bir unsurdur.
2.bilinmeyen varlıkların ismi ,zihinde bir çağrışım uyandırmaz.zihinde çağrışımın uyanabilmesi için ,söylenen varlığın bilinmesi,daha önce görülmüş yada biri tarafından anlatılmış olması gerekir.çağrışım ancak bu şekilde gerçekleşir.
4.bir tiyatro eserinde kişiler ,mekan ve zaman ''olay''etrafında birleşir
5.tarihçi kaybedilmiş bir savaşı,kazanılmış gibi anlatamaz;çünkü tarihçinin görevi gerçekleri tüm çıplaklığıyla ,değiştirmeden aktarmaktır.roman yazarı ise ,hayal gücüne bağlı olarak olaylkarı farklılaştırarak anlatabilir.
1 etkinlik
ÖRNEK:Ağır adamlarla kahveye girdi Hasan.Olanları düşündü bir süre.Otursam mı oturmasam mı diye bir tereddüt geçirdi.Sonra oturdu bir köşeye isteksiz.Babadan kalma tütün tabakasını çıkardı,kalınca bir sigara sardı.Öyle dalmıştı ki masasına konan çay bardağının sesi bile dikkatini çekmemişti.
Örnek :
Hamdi amcamı en son 1960-1961 yıllarında gördüm. Bir iş nedeniyle Ankara'ya gelmişti. Beni görmeden gitmeyi içine sindirememiş, telefon edip geleceğini söylemişti. Tıpkı çocukluğumda babamı beklediğim gibi, camdan cama koşup gelişini bekledim. Uzun yıllar sonra birbirimizi görüp konuşacaktık. Amca yeğen birbirimize sarıldık. Hem sevinçten hem de annemi babamı anımsayıp ağladık. Çocuklarımı kucağına aldı. Onları öpüp öpüp sevdi. Kardeşim Leman Hanım, bunları görseydi, dedi. O gün onu son görüşüm oldu.Düğünü duyduğum zaman ne yapacağımı şaşırdım..
Sayfa 75
2.kişi:
meros kral arkadaş
zaman: 3gün
mekan:sirakuza denis
3.etkinlik:
meroz: özel taros: cins isim orman, sürü:topluluk ismi yolcu:tekil kişi
bakışlar: çoğul
sürü şekil iti bariyle tekildir; ancak çoğuldu.örn: demet
4.etkinlik zaten çok kolay yapabilirsiniz.
Sayfa 76
5. etkinlik
kıbrısın fethi gerçek kefil kurmaca kişilerdir
6.etkinlik
özel isim :danyar,cemile
cins isim:şal,çoban,duman ,yağmur
tekil:bozkır, entari,taş toprak
çoğul:çadırlar,ağızlar,dumanla r
topluluk:sürü, çalılık
**bulduğunuz bir isim örneklerinin metne kazandırdıkları :anlatımın belirleşmesini sağlar
**sürü yerine atlar gelebilir
7.Etkinlik
Öğretmenliğimin ilk yıllarıydı.İstanbul un kalabalık semtlerinden bir okulda görevimi severek yapıyordum.bir kaç sene sonra tahinim doğuda bir okula çıktı.oysaki buraya da çok alışmıştım; ama orada da bana ihtiyaç duyan öğrenciler vardı.çaresiz ve heyecanlı bi şekilde yola çıktım.orada neler göreceğimi neler yaşayacağımı bilemiyordum.uzun süren bu yolculuk süresince sürekli bu sorular aklımı meşgul ederken artık gelmiştim.
Bu köye bahar güzelliğini vermişti herhalde…köyün rengarenk çiçekleri, kuşların güzel sesleri arasında büyülenmemek neredeyse imkansızdı.hele sürü halinde çimlerin arasından geçen o hayvanların köye kattığı güzellik bir başkaydı.bu köye gelmeden önce tanıdığım bi akrabamız benim için önceden bir ev kiralamıştı.okula yakın hoş bi yerdi.en azından okulu aramayacaktım.uzun süren bu yolculuk beni iyice yormuş, gözlerimi kapamaya yetmişti.
Burada olan ilk günümü okuluma gitmekle geçirecektim.duyduğuma göre uzun zamandır öğrenciler ders görmüyormuşlar.sınıfa gittiğim zaman gülen tatlı yüzlerle karşılınca şaşkın bir ifadeyle gülümsedim.öğrencilerime olabildiğince sıcak davranmaya çalışıyordum.
Kısa bir süre içerisinde ben öğrencilerime, öğrencilerim ise bana alışmışlardı.belki de hayatımda geçirdiğim en güzel dönemlerdi.şimdi aradan yıllar geçmiş.o zamanlar ders anlattığım küçük çocuklar şimdi büyümüş başkalarına ders veriyorlardı.ve onları bu halde görünce çok başka duygulara kapılıyordum.
sayfa 79
"Biz İnsanlar" Metni : ÖYKÜLEYİCİ SANAT METNİDİR.
İLAHİ BAKIŞ ANLATIMI VARDIR.
METİNLERDE ÖYKÜLEYCİ ANLATIMIN ORTAK ÖGELERİ
OLAN OLAY KİŞİ ZAMAN VE MEKAN VARDIR.
"On İkiye Bir Var" metni:ÖYKÜLEYİCİ SANAT METNİDİR.
1. ŞAHIS ANLATIM
METİNLERDE ÖYKÜLEYCİ ANLATIMIN ORTAK ÖGELERİ
OLAN OLAY KİŞİ ZAMAN VE MEKAN VARDIR.
"Kefil" Metni: 3.ŞAHIS ANLATIM
METİNLERDE ÖYKÜLEYCİ ANLATIMIN ORTAK ÖGELERİ
OLAN OLAY KİŞİ ZAMAN VE MEKAN VARDIR
sayfa 80
somut isim:yatak,yorgan,soba,oda
soyut isim:hüzün,zaman,sıcak
12.etkinlik
*-cik,-cağız ekleri sözcüğe küçültme,svgi,acıma anlamları katar.
*bu anlam -cak,-cek ekleriyle de sağlanabilir.büyü(k)-cek,yavru-cak
*anneciğimin sesini kaç gündür duymuyorum(sevgi anlamındadır)
çocukcağızın halini gördün mü?(acıma anlamındadır)
buraya gelirken daracık bir yoldan geçtik.(küçültme anlamındadır)
Sayfa 81
Soru 1:Kişiler,mekan,yer,zaman olay çevresinde metinde verilmek istenen temayı ortaya koymak için bütünleşmiştir
Soru 2:Kurgulanmış bir olay anlatılmış.Tasarlanmış,hayal edilmiş ve olaydan hareketle oluşturulmuş bir metindir
soru 3:2 ahbap ve ayının karşılaşması sonucu ortaya çıkmıştır
soru 5:Ayı ve iki ahbap:çaresiz kalanların neler yapabilecekleri
biz insanlar:Çaresizlik içinde olan bir insanın durumu
Soru 6:Evdeki hesabın çarşıya uymaması
Soru 7:Kişiler,mekan,zaman ve olay örgüsü metnin temasını ortaya koymak için düzenlenmiş ve aralarında anlam ilişkisi kurulmuştur.
Sayfa 86
21. ETKİNLİK
bir gün gün doğmadan köy horoz sesleri ile dolmuş.ali dedenin çiftliği uyanmiş.ali ddedenin karakaçan adinda bir eşşeği varmiş.karakaçan çok geç kalkiyormuş.
o gün karakaçan ve ali dede kasabaya gitmişler.kasabada pazara uğramişlar.
pazarda bi,r ahir gibi yer varmiş.
herkes eşşeğini oraya birakmiş.ali dedede eşşeğini oraya birakacakti.
ilk önce ahir gibi yerin sayibine demişki ali dede: oğlum;bu eşşek ipini koparir,bu eşşeğe iyi bak tamammi.
_tamam amca
ali dede pazari gezmiş.karakaçanda ahir gibi yerden kaçmayi başarmiş.karakaçan giderken ahir gibi yerin sayibini görmüş ve kalabaliğin içine karişmiş.karakaçani cambazlar görmüş ve yakalamişlar.karakaçani ilk önce boyamişlar.sonrada pazara çikarmişlar.çok güzel hareketler yepiyormuş.ali dede ordan geçerken şuraya bakayim bi demiş.sonra karakaçan a-i-a-i-a-i-a-i diye barinca ali dede kendi eşşeği olduğunu anlamiş ve hemen cambaza yaklaşmiş.ali dede canbazla kavga etmiş.ali dede demişki:hey,hey.ne oluyo bu benim eşşeğim.
cambaz demişki:amca senin eşşeğin hangi renk
ali dede:beyez,ne olmuş
cambaz:amca bu eşek senin eşşeğe hiç benziyomu,hee
kara kaçan her tarafini yalamiş ve eski haline dönmmüş.o eşşek ali dedenin olduğu anlaşilmiş.sonra ali dede vekarakaçan geri köye dönmüş.tabiki cambazda pişman olup gitmiş.
SAYFA 87:
3-C
4-C
5-B
6-C
7-B
8-E
9-B
10-D
11-B
12-C
bir gün gün doğmadan köy horoz sesleri ile dolmuş.ali dedenin çiftliği uyanmiş.ali ddedenin karakaçan adinda bir eşşeği varmiş.karakaçan çok geç kalkiyormuş.
o gün karakaçan ve ali dede kasabaya gitmişler.kasabada pazara uğramişlar.
pazarda bi,r ahir gibi yer varmiş.
herkes eşşeğini oraya birakmiş.ali dedede eşşeğini oraya birakacakti.
ilk önce ahir gibi yerin sayibine demişki ali dede: oğlum;bu eşşek ipini koparir,bu eşşeğe iyi bak tamammi.
_tamam amca
ali dede pazari gezmiş.karakaçanda ahir gibi yerden kaçmayi başarmiş.karakaçan giderken ahir gibi yerin sayibini görmüş ve kalabaliğin içine karişmiş.karakaçani cambazlar görmüş ve yakalamişlar.karakaçani ilk önce boyamişlar.sonrada pazara çikarmişlar.çok güzel hareketler yepiyormuş.ali dede ordan geçerken şuraya bakayim bi demiş.sonra karakaçan a-i-a-i-a-i-a-i diye barinca ali dede kendi eşşeği olduğunu anlamiş ve hemen cambaza yaklaşmiş.ali dede canbazla kavga etmiş.ali dede demişki:hey,hey.ne oluyo bu benim eşşeğim.
cambaz demişki:amca senin eşşeğin hangi renk
ali dede:beyez,ne olmuş
cambaz:amca bu eşek senin eşşeğe hiç benziyomu,hee
kara kaçan her tarafini yalamiş ve eski haline dönmmüş.o eşşek ali dedenin olduğu anlaşilmiş.sonra ali dede vekarakaçan geri köye dönmüş.tabiki cambazda pişman olup gitmiş.
SAYFA 87:
3-C
4-C
5-B
6-C
7-B
8-E
9-B
10-D
11-B
12-C
sayfa 88deki klasik soruların cevabı:
13)Öyküleyici anlatımda olay,kişi,zaman,mekan ve anlatıcı ortak öğelerdir.
14)Kurmaca olmayan metinlerde olay örgüsünden değil olay zincirinden söz edilir.Kurmaca metinlerde olay örgüsü vardır.
15)Olay veya olay örgüsü metnin temasına göre düzenlenir.
13)Öyküleyici anlatımda olay,kişi,zaman,mekan ve anlatıcı ortak öğelerdir.
14)Kurmaca olmayan metinlerde olay örgüsünden değil olay zincirinden söz edilir.Kurmaca metinlerde olay örgüsü vardır.
15)Olay veya olay örgüsü metnin temasına göre düzenlenir.
Sayfa 89
Hazırlık
1)BETİMLEME:Bir nesnenin kendine özgü belirtilerini tam ve açık biçimde söz veya yazı ile anlatmak,tasvir etmek .ayrıca anlatılan şeyin göz önünde canlandırılmasıdır.
2)insan sadece gözle görülebilir özellikleri olan bir varlık olarak düşünülemez.insanın gözle görülebilir.özelliklerinin yanında duygu ve düşünceleri vardır bunlar ise hissedilerek anlaşılabilir.
3)Sebebi:Bakış açısının insandan ansana değişiklik göstermesidir.Manzara aynı olmasına rağmen kimi o manzarayı olumlu algılar kimi olumsuz bir yaklaşım içine girer kimi manzara karşısında bir anısını hatırlayarak duygulanır.kimi sadece manzarayı seyretmekle yetinir.bu farklılıkları belirleyen,insanın bakış açısıdır.
2.etkinlik
hafif dalgalı bir deniz ;denizde kara parçasıyla örülmüş bir kaya ;kayaların arkası yine sonsuz su.gökyüzü göz alıcı derecede masmavi;ve mavinin bütün tonlarındaki bulutlarla kaplı gökyüzü...
SAYFA 90
İLK METİN
1)metinde saç,yüz,kemik,kas,gömlek,panto lon,vücut,kaş,evi,fes,ayak,baş ayırt edici özellikleriyle verilmiştir
2)''düz, parlak,koyu siyah saçlar altında sarı,süzgün küçük yüz.. GÖRME DUYUSU
''ıslık çalaral rüzgarların önüne düşer'' DUYMA DUYUSU
Sayfa 91
SIFATLAR TABLOSU
NİTELEME SIFATLARI:iri,mosmor,düz,koyu,siyah,süzgün,küçük,i nce,yaşlı
İŞARET SIFATLARI:bu geniş evin,bu büyük şehir
SAYI SIFATLARI:yirmi yıllık
BELGESİZ SIFATLAR:bütün sokaklar
sayfa 92 ve 93
1) Manzaranın betimlemesi yapılmıştır.
2) İnce Memed ve Çarşı metinleri izlenim kazandırmak, Akdeniz Bölgesi metni bilgi vermek amacıyla yazılmıştır.
5) İnce Memed ve Çarşı metinlerinde özel ayrıntılar,Akdeniz Bölgesi metni genel ayrıntılar üzerinde durulmuştur.
Sanatsal Betimleme:
1) İzlenim kazandırmak amacıyla yazılır.
2) Amaç sanat yapmaktır.
3) Değişik duyulara seslenen özel ayrıntılar üzerinde durulur.
4) Ayrıntılar subjektif olarak verilir.
Açıklayıcı Betimleme:
1) Bilgi vermek amacıyla yazılır.
2) Genel ayrıntılar üzerinde durulur.
3) Değişik duyulara seslenen özel ayrıntılar üzerinde durulur.
4) Ayrıntılar objektif (olduğu gibi) olarak verilir.
5) Nesnel bir tavır takınılır.
sayfa 94
10.etkinlik
gizemli=etkileyici
beş=on
bir=on
yeşil=derin
karlı=sisli
her=birçok
7.8.9. metin
soru1)beş şehir de atatürkün,üzümcü de üzümcünün,sinekli bakkalda selim paşa konağının
soru2)verilen betimlemelere insan betimlemesi diğer betimlemelerde ise tabiat betimlemesi yapılmıştır
13.etkinlik sizin
10.metin
1)9.hariciye koğuşu metninde görünen dışında kahramanın ruh hali anlatılmış ve ruh çözümlemesi yapılmıştır.
2)yazar hastadır ve sevdiği kızla bir araya gelememektedir.Bütün bunlar yazarın pisikolojisini olumsuz yönde etkilemektedir.yazar,mutsuz ve karamsardır,kendini yanlız hissetmektedir
3)davranışlardan yola çıkarak bir insanın pisikolojik durumunun tahlil edilmesi de betimlemedie.buna tahlil denir
Hazırlık
1)BETİMLEME:Bir nesnenin kendine özgü belirtilerini tam ve açık biçimde söz veya yazı ile anlatmak,tasvir etmek .ayrıca anlatılan şeyin göz önünde canlandırılmasıdır.
2)insan sadece gözle görülebilir özellikleri olan bir varlık olarak düşünülemez.insanın gözle görülebilir.özelliklerinin yanında duygu ve düşünceleri vardır bunlar ise hissedilerek anlaşılabilir.
3)Sebebi:Bakış açısının insandan ansana değişiklik göstermesidir.Manzara aynı olmasına rağmen kimi o manzarayı olumlu algılar kimi olumsuz bir yaklaşım içine girer kimi manzara karşısında bir anısını hatırlayarak duygulanır.kimi sadece manzarayı seyretmekle yetinir.bu farklılıkları belirleyen,insanın bakış açısıdır.
2.etkinlik
hafif dalgalı bir deniz ;denizde kara parçasıyla örülmüş bir kaya ;kayaların arkası yine sonsuz su.gökyüzü göz alıcı derecede masmavi;ve mavinin bütün tonlarındaki bulutlarla kaplı gökyüzü...
SAYFA 90
İLK METİN
1)metinde saç,yüz,kemik,kas,gömlek,panto lon,vücut,kaş,evi,fes,ayak,baş ayırt edici özellikleriyle verilmiştir
2)''düz, parlak,koyu siyah saçlar altında sarı,süzgün küçük yüz.. GÖRME DUYUSU
''ıslık çalaral rüzgarların önüne düşer'' DUYMA DUYUSU
Sayfa 91
SIFATLAR TABLOSU
NİTELEME SIFATLARI:iri,mosmor,düz,koyu,siyah,süzgün,küçük,i nce,yaşlı
İŞARET SIFATLARI:bu geniş evin,bu büyük şehir
SAYI SIFATLARI:yirmi yıllık
BELGESİZ SIFATLAR:bütün sokaklar
sayfa 92 ve 93
1) Manzaranın betimlemesi yapılmıştır.
2) İnce Memed ve Çarşı metinleri izlenim kazandırmak, Akdeniz Bölgesi metni bilgi vermek amacıyla yazılmıştır.
5) İnce Memed ve Çarşı metinlerinde özel ayrıntılar,Akdeniz Bölgesi metni genel ayrıntılar üzerinde durulmuştur.
Sanatsal Betimleme:
1) İzlenim kazandırmak amacıyla yazılır.
2) Amaç sanat yapmaktır.
3) Değişik duyulara seslenen özel ayrıntılar üzerinde durulur.
4) Ayrıntılar subjektif olarak verilir.
Açıklayıcı Betimleme:
1) Bilgi vermek amacıyla yazılır.
2) Genel ayrıntılar üzerinde durulur.
3) Değişik duyulara seslenen özel ayrıntılar üzerinde durulur.
4) Ayrıntılar objektif (olduğu gibi) olarak verilir.
5) Nesnel bir tavır takınılır.
sayfa 94
10.etkinlik
gizemli=etkileyici
beş=on
bir=on
yeşil=derin
karlı=sisli
her=birçok
7.8.9. metin
soru1)beş şehir de atatürkün,üzümcü de üzümcünün,sinekli bakkalda selim paşa konağının
soru2)verilen betimlemelere insan betimlemesi diğer betimlemelerde ise tabiat betimlemesi yapılmıştır
13.etkinlik sizin
10.metin
1)9.hariciye koğuşu metninde görünen dışında kahramanın ruh hali anlatılmış ve ruh çözümlemesi yapılmıştır.
2)yazar hastadır ve sevdiği kızla bir araya gelememektedir.Bütün bunlar yazarın pisikolojisini olumsuz yönde etkilemektedir.yazar,mutsuz ve karamsardır,kendini yanlız hissetmektedir
3)davranışlardan yola çıkarak bir insanın pisikolojik durumunun tahlil edilmesi de betimlemedie.buna tahlil denir
Sayfa 95
11. etkinlik
Fiziksel Özellikler : İnsanların görunen dış özellikleri görüntü anlatıldığı betimlemelere denir. örnek:duyu organlarıyla ilgili ayrıntılar.
Ruhsal Özellikler : İnsanların iç dunyasını psikolojik durumunu duygu veya dusuncelerini anlatıldığı betimlemelerdir. örnek:karakter , kişilik, ruh hali.
sayfa 96
1- Yazar, kahramanın psikolojik durumunun betimlemesini yapıyor .
2- kötü ve olumsuz....
3- Bir insanın ruh çözümlmesine tahlil denir.Aynı zamanda bu betimlemedir..
15.ETKİNLİK BASİT SIFATLAR : küçük , hassas , kalın , bu ...
TÜREMİŞ SIFATLAR : endişeli , keskin , korkunç , binlerce...
sayfa 97
1- Nasıl davrandığını hareket , durumunu göstermek acıyla anlatılmıştır..
2- Tiyatroda ki kişilerin durumunu ,hal ve hareketlerını anlatıyor diğer betimlemelerde ise ruh halini betimlemektedir..
1.hürrem sultan metnindeki betimlemeler tiyatro eserlerinde konuşanın hareketlerini,durumun açıklamak ve göstermek için kullanılmıştır.ayrıca olayın sahnesi ve aksesuarlaı yansıtılmıştır.
2.bu metindeki betimlemeler ,eserde konuşanın hareketlerini,durumunu açıklamaya yöneliktir.diğer betimleme örneklerinde kahramanların ruh hali ve mizacını yansıtan betimlemeler yapılmıştır.
16.etkinlik
*-adalardan ve boğaziçinden mektuplar__insandan doğaya
-bu dağlık alan,şimdikinden canlıydı.__insandan doğaya
-tuz keskindir__duyular arası aktarma
İSTİARE
Aralarında benzerlik bulunan iki nesneden birini söyleyerek diğerini kastetmeye denir.istiarede ya kendine benzetilen yada benzeyen bulunur.ikiye ayrılır.
Açık İstiare
Sadece kendisine benzetilenin bulunduğu istiaredir.
Arslanlarımız,hollandayı perişan etti.(arslanlarımız)
Şakaklarıma kar mı yağdı ne?(kar)
Kapalı İstiare
Sadece benzeyenin bulunduğu istiaredir.
Can,kafeste durmaz uçar.(can)
Tekerlekler yola birşeyler anlatıyor.(tekerlekler)
sayfa 98
17.etkinlik
-ev ve aile hakkında__parça bütün ilişkisi
Mecaz-ı Mürsel
Bir sözcüğü benzetme amacı gütmeden gerçek anlamının dışında kullanmaktır.bir başka deyişle bir şeyin parçasını verip bütününü kastetme ;bütününü verip parçasını kastetmedir.
dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal(hilal)
olaya Konya büyük tepki gösterdi(konya)
18.etkinlik
Betimleme öğeleri çıkarılmış metin ile normal metin karşılaştırıldığında betimleme öğeleri çıkarılmış metnin anlatımının daha düz,daha kuru bir anlatım olduğu gözlenir.betimlemelerde
yapılan mecazlar ve benzetmelerle anlatıma kazandırılan ahenk,estetik duyguların uyanmasında önemli rol oynar ayrıca yapılan betimlemelerle anlatılan durum veya olayın zihinde canlandırılması sağlanarak anlatıma gerçeklik katılır.
sayfa 99
görme : sallanıyor,geçiyor,sürü sürü,çekiliyor,loş,düşüyor,doğuyor,cıvıl cıvıl,değiyor.
işitme : çığlık çığlık ,çekiç sesleri,çıngırak,laf atmalar,uğultu
dokunma : esiyor,serin serin,sıcak,ıslak
koklama : ter kokuları
tatma : yok
Sayfa 100
*sıfatların çoğu çıkarılmış metinde bazı görsel öğelerin öne çıkarılması gereken özellikleri verilmediği için metnin anlatım gücü etkilenmiştir.
*bir,yayvan,ufacık,uzun,dağınık,bir,bir,patlak,sök ük,parça,bu,dört,yanı,duvarlı,tek,kat,basık
toprak,kalın,keskin,incecik,,avuç,pis,bu,
*metindeki görsel öğelerin özellikleri öne çıkarıldığı için anlatım daha ahenkli,daha etkili ve daha gerçekçi bir hal almıştır.
*bir,yayvan,ufacık,uzun,dağınık,bir,bir,patlak,sök ük,parça,bu,dört,yanı,duvarlı,tek,kat,basık
toprak,kalın,keskin,incecik,,avuç,pis,bu,
*metindeki görsel öğelerin özellikleri öne çıkarıldığı için anlatım daha ahenkli,daha etkili ve daha gerçekçi bir hal almıştır.
21.etkinlik
Yapılan gözlem çalışmaları sonucunda gözlem yöntemleri hakkında şu sonuçlara varılır:
gözlem yöntemleri:
1.doğrudan gözlem(sınıf gözlemi)
2.hatırda kalmış olayları ve varlıkları hatırlamayla yapılan gözlem
3.hayale dayanarak gerçekleştirilen gözlem
22.etkinlik:
Uzun ve geniş kanatları ,büyük ve geniş pençeleri ,keskin gözleriyle asaley ve gücün sembolü olan kartallar ,asaletlerine yakışır şekilde yükseklerde yaşar.usta bir avcı olan bu kuş ,yaşadığı yüksek yerlerden keskin gözleriyle geniş bir alanı adeta radar gibi tarar ve bulduğu avının üstüne hedefe kilitlenmiş bir füze gibi süzülür ,güçlü pençeleriyle avını yakalar
SAYFA 101
23.ETKİNİLİK
Ben onları numaralandırdım sırasıyla yazıyorum
1-açıklayıcı betimleme: hastalığın sebebini açıkladığından dolayı
2-tahlil: ruhsal çözümleme olduğu için
3-açıklayıcı betimleme: kendini açıklama, akrabalık bildirme
4-açıklayıcı betimleme: neden sonuç ilişkisi olduğu için
5-açıklayıcı betimleme: özelliğini belirttiği için
6-açıklayıcı betimleme: özelliğini belirttiği için
7-sanatsal betimleme: gecenin özelliğinden dolayı
8-açıkşayıcı betimleme: ağız boşluğunun özelliği verildiği için
9-tahlil: ruhsal çözümleme olduğu için
10-sanatsal betimleme: kişinin özelliğini betimlediği için
Sayfa 102
26.etkinlik:Bir Pazar akşamı sokağın sessizliğinde ilerlerken,soğuğun iliklerime kadar sızdığını hissetmek,o karanlık içerisinde geride bıraktığım yerlerden sanki gelen sesleri duymak beni öyle ürkütüyordu, öyle korkutuyordu ki bir an hayatın son bulduğu düşüncesine kapıldım...Sanki bitmez bir kış akşamıydı...
27.etkinlik:betimlemenin kullanıldığı türler:hikaye,roman,destan,şiir,gezi yazısı,deneme yazısı
28.etkinlik:deyim aktarması selamlara durmuş.selamlama insana özgü birşeydir.aktarmanın türü insandan doğaya yapılmış.
aslan miyav demez kükrer tam tersi olması gerekli.
ay danlıyor gökyüzünden deyiminde gökyüzünden üstümüze yağmur yağar.doğadan doğaya.
aslanlarımız yani askerlerimiz demek gerekir.doğadan insana aktarım
güle naz bülbül eder güle naz insan naz eder bu yüzden insandan doğaya aktarım var...
29.etkinlik
ad aktarması yapılış şekli
dönüyor pullu cepken burda dönen pullu cepken ve allı şalvar
dönüyor allı şalvar. değil dönen insandan bahsediyor.
tencere yarım saattir kaynıyor. kaynayan tencere değil içindeki
yemektir.
Cahit Sıtkı'yı tavsiye ederim. burda cahit sıtkının eserlerini tavsiye
ediyor.
motorlu,iskeleye yanaştı. burda motorlu bir taşıtın iskeleye
yanaşmasından bahsediyor.
uçağımız birazdan Erzurum'a inecek. uçak erzuruma değil havalimanına
iner.
30.etkinlik
-dize ve cümlelerde bulunan niteleme sıfatları
ipek fabrikası,ağırlaşan hava,mini mini çoçuklar,tahta beşik
upuzun,kesik saç
kapkara gülümseyen bulut,kıpkırmızı bir virgül
ışıl ışıl gözler,taze taze simitler,masmavi gözlü çoçuk
-sıfatlarda pekiştirme;
iki yolla yapılır.
1.ikilemelerle yapılan pekiştirmeler
iri iri gözler,koca koca ağaçlar gibi..
2.''m,p,r,s'' ünsüzleriyle yapılan pekiştirmeler
yemyeşil vadi,ipince defter gibi..
-pekiştirme sıfatlarının işlevleri
pekiştirme sıfatları sözcüklerin anlamını güçlendirmek için kullanılır.
pekiştirilmiş sıfatlar diğer sıfatların özelliklerine sahiptir.
31.etkinlik
-niteleme sıfatları,
korkunç dalga,boğuşan gemici,biricik liman
soluk bir dilim ay,buz tutmuş iri çam
ıslak hava,geniş bir sıkıntı
-niteleme sıfatlarından küçültme anlamlı olanlar,
kısacık,biricik,ekşimsi,yeşilimtrak
-küçültme anlamı katan ekler,
cik,ce,msi,mtrak
32.etkinlik
EŞİTLİK ÜSTÜNLÜK EN ÜSTÜNLÜK AŞIRILIK
Ceviz kadar
Senin kadar Daha yeşil
Daha büyük En büyük
En zararlı Çok çalışkan
Pek güzel
Pek nezih
33.etkinlik 1.cümle
her insan:belgisiz sıfat
herkes:belgisiz zamir
2.cümle
hangi:soru sıfatı
hangileri:soru zamiri
3.cümle
bu:işaret sıfatı
buraya:işaret zamiri
4.cümle
o:işaret sıfatı
orası:işaret zamiri
5.cümle
yaşlı:sıfat
yaşlılara:zamir
6.cümle
güzel:niteleme sıfatı
güzel:niteleme sıfatı
ölçme değerlendirme
-açıklayıcı ve sanatsal betimleme
-tahlil
-fiziksel betimleme
-D
-D
test cevapları-a,d,a,c,c,b,c,e,e,b,b,c,d,a
17.burun sözcüğünde insandan doğaya deyim aktarması yaplmıştır.organ adı olan burun sözcüğü coğrafi bir terim olarak kullanılmış ve insandan doğaya aktarım yaplmıştır.
18.ad aktarması uzun kol sözcüğyle yaplmştr.uzun kolla kastedilen uzun kollu giysidir.cümlede parça bütün ilişkisine dayalı ad aktarması vardır.
19.betimlemeler yapılırken tasvir edilen varlığın özellikleri ayrıntılarıyla verilmk istenir.varlıkların niteliklerini tanıtan onları belirten sözcük türleride sıfatlardır.bu yüzden betimleme yapılırken sıfatlardan yararlanılır.
sayfa 104
30.etkinlik
Rüzgarsız,kesik,yoksuz,kapalı
upuzun,kapkara,alev gibi kıpkırmızı,minimini,ışıl ışıl ,taze taze ,masmavi,sımsıcak,tertemiz
-bu sufatlardan mini mini,upuzun,kapkara,kıpkırmızı,ışıl ışıl,taze taze,
masmavi,sımsıcak,tertemiz anlam yönünden güçlendirilmiştir.
-sıfatlarda pekiştirme iki yolla yapılır.
1)ikilemlerle yapılan pekiştirmeler:
iri iri gözler,koca koca ağaçlar
2.)''m,p,r,s''ünsüzleriyle yapılan pekiştirmeler:
yemyeşil vadi,ipince defter...
geniş mi geniş odaları vardı bu evin
küçük küçük taşları tpolayıp koydu cebine
kıpkısasaçlarıyla çok hoş görünüyordu.
Pekiştirme sıfatları sözcüklein anlamını güçlendirmek için kullanılır.pekiştirilmiş sıfatlar diğer sıfatların özelliklerine sahiptir.
31.etkinlik
*korkunç,biricik,soluk,iri,kaskatı,geniş,derince,y eşilimtırak
*küçültme anlamı taşıyan niteleme sıfatları:biricik,kısacık,derince,ekşimsi,yeşilimt ırak
*-cik,-ce,-msi,-mtırak ekleri sıfatlara küçültme anlamı katan eklerdir.
sayfa 105
32.etkinlik
eşitlik:Ceviz kadar,senin kadar
üstünlük:Daha yeşil,daha büyük en üstünlük:En büyük,en zararlı
aşırılık:Çok çalışkan,pek güzel,pek nezih,pek sevimli
33.etkinlik
her insan:belgisiz sıfat
herkes:belgisiz zamir
hangi:soru sıfatı
hangileri:soru zamiri
bu:işaret sıfatı buraya:işaret zamiri
o:işaret sıfatı
orası:işaret zamiri
yaşlı:sıfat
yaşlılara:zamir
Ölçme ve Değerlendirme
1.açıklayıcı betimleme ve sanatsal betimleme
tahlil,simgesel betimleme
2.D 3.A 4.D
5.A
6.C 7.C
8.B
9.C 10.E
11.E
12.B 13.B
14.C
15.D
16.A
17.Cümlesinde burun sözcüğünde insandan doğaya deyim aktarması vardır.organ adı olan burun sözcüğü coğrafi bir terim olarak kullanılmış ve insandan doğaya bir aktarma yapılmıştır.
18.ad aktarması uzun kol sözcükleriyle yapılmıştır.uzun kolla kastedilen uzun kollu giysidir.cümlede parça -bütün ilişkisine dayalı ad aktarması vardır.
19.betimlemeler yapılırken tasvir edilen varlığın özellikleri ayrıntılarıyla verilmek istenir.varlıkların niteliklerini tanıtan ,onları belirten sözcük türleri de sıfatlardır.bu yüzden betimleme yapılırken sıfatlardan yararlanılır.
Sayfa 109
1.insanların ses tonu duygularına göre değişiklik gösterir.kızgın,sinirli bir insan ses tonunu yükselterek ,bağırarak konuşur.heyecanlı bir insanın sesi titrerken ,üzgün bir insanın ses tonu alçalır.
3.şiir okurken fon müziklerinin kullanılması şiirin anlatımını gücünü artırır.okunan şiire uygun olan fon müzikleri iletilmek istenen duyguyu daha etkili kılar,duygusal bir ortam oluşmasını sağlar.
4.yazılı anlatım türlerinden biri olan şiirlerde,roman,hikaye ve tiyatrolardaki içe dönük konuşmalarda (monologlar)duygular ifade edilmeye çalışılır.
5.*iki cümlede aynı olayı anlatmaktadır.
*ikinci cümle ,duyguları harekete geçirmede daha etkilidir;çünkü güneşin doğuşu,hayal gücünden ,duygulardan yararlanılarak ifade edilmiştir.
1.etkinlik
AKINCILAR
Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik
Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik
Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: “ilerle!”
Bir yaz günü geçtik Tunadan kafilelerle
şimşek gibi atıldık bir semte yedi koldan
şimşek gibi Türk atlarının geçtiği yoldan
Bir gün yine doludizgin atlarımızla
Yerden yedi kat arşa kanatlandık o hızla
Cennette bu gün gülleri açmış görürüz de
Hala o kızıl hatıra gitmez gözümüzde
Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik
Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik
Yahya Kemal Beyatlı
8.etkınlıgın 2.sorusu
ısımlerın yerını kısı kısı ısaret ve belgısısızlık ve soru yoluyla tutan zamırler bu ayrıma gore sınıflandırılır…
3.sorusu,
zamirler metnın içindekı ısımlerın yerını tutarak cumleler arasında anlam bılgısı kurulmasında gorev alır…
sayfa 110
1-Bülbül şiirinin yazılış sebebini mehmet akif ersoy şöle açııklar:"Bu manzume yazılırken Yunan istilası altındaki topraklarımıza,hususiye ßursa'ya dair,elim haberler geliyordu;tetkikine de imkan yoktu."
3-şiirdeki imgler özellikleri;
sular zaten kararmıştı--akşamın olması
ıssız bir karanlık--gece
hilkat kesilmiş lal--bütün varlıkların sessizliği
dönüp meziye tırmandım--geçmişi hatırlamak
eninler çağlayıp durdu--inleyişler,iniltiler
ağaçlar,taşlar ürpermişti,güya Sür-ı Mehşer'di--kıyamat günü
hazan ağlar baharımda--kötü kader,nasipsizlik
4-metindeki ses benzerlikleri;kelime cümle düzeyindeki tekrarlar,kafiyeler ve yapılan söz sanatları ahenk unsurları olarak kullanılmıştır.
5-şiirdeki kelime ve cümle seviyesindeki tekrarlar anlatımı güçlendirmek amacıyla ahenk unsuru olarak kullanılmıştır.
6-şiirde İzmir'in işgali üzerinde duyulan üzüntü bülbülün feryatları iLe dile getirilmeye çalışılmış ve şairi "ben" kelimesiyle "halkın" duygularını dile getirmeye çalışılmıştır.
2.ETKİNLİK
şiirde geen "o,ne,sen,ben" szöcükleri isimlerin yerini kişi,soru ve işaret yoluyla tutarak zamir görevinde kullanılmıştır.ßu zamirler isimlerin yerini tutarak ve kendilerinden önceki cümlelerle anlam ilişkileri kurulmasını sağlamak amacıyla metinde görev almıştır.
3.ETKİNLİK
vadiyi sarmıştı--kaplamak
taşarken haşrolup beynimde--çok,fazla
zalamın sinesinden fışkıran--çıkmak(ses)
eninler çağlayıp durdu--devamlılık
kıyametler koparmak--bağırmak
bir damlacık göğsünde--çok küçük
hiç bilmez afakım--hayat
serilmiş gövdeler--insan .....
sayfa 111
2. etkinlik
*şiirde geçen ''o,ne,sen,ben''sözcükleri ismlerin yerini kişi,soru ve işaret yoluyla tutarak zamir görevinde kullanılmıştır.bu zamirler isimlerin yeri tutarak ve kendilerinden önceki cümlelerle anlam ilişkileri kurulmasını sağlamak amacıyla metinde görev almıştır.
3. etkinlik
vadiyi sarmıştı.__kaplamak
serilmiş gövdeler__insan
bir damlacık göğsünde__çok küçük
zalamın sinesinden fışkıran__çıkmak(ses)
hiç bilmez afakım__hayat
4. etkinlik
*verilen şiirde geçen ilk çağ ırmakları,sedef eller,çağlar,katı bir yalnızlık,yabancı,gök,ölü sözcük ve sözcük grupları kendi anlamlarının dışında farklı anlamlara gelecek şekilde ,çağrışım yapacak şekilde kullanılmıştır.
5. etkinlik
*''bülbül''ve ''yok gibi yaşamak''şiirleri lirik bir anlatım kullanılarak oluşturulmuş ve şiirlerde bir mutsuzluk teması işlenmiştir.''bülbül''şiirlerinde izmir'in işgali üzerine duyulan mutsuzluk ''yok gibi yaşamak''şiirlerinde de yalnızlıktan kaynaklanan bir mutsuzluk dile getirilmeye çalışılmıştır.
6. etkinlik
*şiirde geçen ''ben ,sen,kendim''zamirleri kişi isimlerinin ;''bu,her şey,bunlar ''zamirleride varlık isimlerinin yerini tutması için kullanışmıştır.
7. etkinlik
-*''kaç defa elime bir sopa alıp bunları önüme katarak kendi ormanlarına doğru sürmek arzusunu duydum.
*onun için değilmidir ki ben araların da dolaşıken kaba kaba sırıtırlardı ve sağ tarafımda bir boş torba gibi sallanan yenimle oynamaya kalkışırlardı.
*zira sağ kolumu,ben onlar için kaybettim.
----metinde kullanılan zamirler,isimlerin yerini tutarak cümleler arasındaki anlam ilişkisinin kurulmasını sağlamıştır.
8. etkinlik
ŞAHIS ZAMİRİ İŞARET ZAMİRİ BELGİSİZ ZAMİR SORU ZAMİRİ
TEKLİK Sen,ben,o,kendi
kendim Bu,şu,o,burda Bütün kimse
Hiç kimse Ne?
ÇOKLUK onlar bunlar ------------------- Neler?
-isimlerin yerini kişi,işaret,belgisizlik ve soru yoluyla tutan zamirler bu ayrıma göre sınıflandırılır.
-zamirler metin içindeki isimlerin yerini tutarak ,cümleler arasında anlam ilgisi kurulmasında görev alır.
4 ve 5.metin soruları
*sen ben o şiiri üç şahıs arasındaki bağlamda verilmiş ve metni oluşturan parçalar bu üç şahıs arasındaki ilşikileri verecek şekilde biraraya getirilmiştir.
*dünyanın bütün çiçekleri şiiri öğretmen -öğrenci bağlamında verilmiş ve şiiri oluşturan parçalar öğretmen-öğrenci arasındaki bu sevgi bağını verecek şekilde birarya getirilmiştir.
9.etkinlik
*''sen.ben.o ''şiirindeki şahıs zamirleri:ben,sen,o__tekil
*dünyanın bütün çiçekleri şiirindeki şahıs zamirleri:
ben:tekil
siz,onlar:çoğul
----*kişi zamirleri ,kişi isimlerinin yerine kullanılan zamirlerdir.dolayısıyla bir isme bağlı olmadan bütün kişileri karşılayabilirler.kapsamları isimlerden çok daha geniştir.gerektiğinde bütün isimleri ifade ederler.
10.etkinlik
*şiirdeki şahıs zamirler:''ben,bizve kendim''dir.
*kendim dönüşlülük zamiri ,ben zamirini pekiştiren zamirdir.
*kendi dönüşlülük zamirinin şahıs zamiriyle birlikte kullanılması anlamının pekiştirilmesini sağlar.
*yaşlı adam kendi kendine gülüyordu.
bunu sen kendin istedin.
*saygı anlamında ''sen''yerine ''siz''zamiri kullanılabilir.
''siz önden buyurun''
övünme amacıyla ''ben'' yerine''biz''zamiri kullanılabilir.
bizmde bir bildiğimiz var.
sayfa 113
1.soru
sen ben o sıırı uc sahıs arasındaki bağlamda verılmıs ve metni olusturan parcalar bu uc sahıs arasındakı ılıskılerı verecek sekılde bır araya getırılmıstır. 9.etkınlık;1.sı;
kısı zamirleri kısı isimlerinin yerine kullanılan zamirlerdir.dolayısıyla bir isme olmadan bütün kıslerı karsılayabılırler
5.metin soruları
*sen ben o şiiri üç şahıs arasındaki bağlamda verilmiş ve metni oluşturan parçalar bu üç şahıs arasındaki ilişkileri verecek şekilde bir araya getirilmiştir.
*dünyanın bütün çiçekleri şiiri öğretmen -öğrenci bağlamında verilmiş ve şiiri oluşturan parçalar öğretmen-öğrenci arasındaki bu sevgi bağını verecek şekilde bir araya getirilmiştir.
9.etkinlik
*''sen.ben.o ''şiirindeki şahıs zamirleri:ben,sen,o__tekil
*dünyanın bütün çiçekleri şiirindeki şahıs zamirleri:
ben:tekil
siz,onlar:çoğul
----*kişi zamirleri ,kişi isimlerinin yerine kullanılan zamirlerdir.dolayısıyla bir isme bağlı olmadan bütün kişileri karşılayabilirler.kapsamları isimlerden çok daha geniştir.gerektiğinde bütün isimleri ifade ederler.
sayfa 114
10.etkinlik
*şiirdeki şahıs zamirler:''ben,bizve kendim''dir.
*kendim dönüşlülük zamiri ,ben zamirini pekiştiren zamirdir.
*kendi dönüşlülük zamirinin şahıs zamiriyle birlikte kullanılması anlamının pekiştirilmesini sağlar.
*yaşlı adam kendi kendine gülüyordu.
bunu sen kendin istedin.
*saygı anlamında ''sen''yerine ''siz''zamiri kullanılabilir.
''siz önden buyurun''
övünme amacıyla ''ben'' yerine''biz''zamiri kullanılabilir.
bizimde bir bildiğimiz var.
sayfa 115
7.ve 8.metnin soruları
1.beni unutma şiirindeki şair''sevdiği''kişiye, ''bizim memleket''şiirinde ise şair ''memleketinin insanlarına''seslenmektedir.
2.bu şiirlerin yazılış amacı duyguları harekete geçirmektir.
3.'bizim memleket''şiirinde
vatan sevgisi iyimser bir şekilde , bülbül şiirinde ise karamsar bir şekilde ele alınmıştır.
11.etkinlik
*şairler içinde bulundukları ruh hallerine göre aynı duyguyu farklı yorumlarla dile getirebilirler
12.etkinlik
*beni unutma ve bizim memleket şiirlerindeki varlıkların yerini işaret yoluyla tutan veya varlıkları işaret yoluyla belirten sözcükler:
o saatler -işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
o çılgın rüzgar-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
şu yollar-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
o iller-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
orada -işaret zamiri (varlığın yerini işaret yolula tutuyor.)
13.etkinlik
-metinde geçen işaret zamirleri ve işaret sıfatları:
işaret sıfatları
bu tükenmez musiki
bu orman
o alev gömleği
bu yağmur
bu kıldan ince yağmur
bu rüzgar
bu has ekmek
işaret zamiri
orada
bunlar göz pınarları
bunlar göz yaylası
bu mu
sayfa 116
14.etkinlik
*bu
işaret zamiri:bu,diğerinden daha güzel.
işaret sıfatı:bu kitap daha güzel.
*şu
işaret zamiri:şu,benim arkadaşım.
işaret sıfatı:şu adam az önce seni sordu.
*o
işaret zamiri,bizim arabamız.
işaret sıfatı araba bizim.
*böyle
işaret zamiri:ben de böylesine görmedim.
işaret sıfatı:böyle insanlarla karşılaşınca dikkatli ol.
15.etkinlik
*bu düşünceler içerisinde gecenin karanlık saatlerinde yalnız başıma yürüyordum.böyle birşey nasıl olabilirdi?bütün bu olanlar hayata olan bağlılığımı azaltmıştı.böyle şeyler demek ki herkesin başına bu şekilde gelebiliyormuş.
16.etkinlik
*''onlarla ağlamış ,onlarla gülmüşüm__onlar(türküler)insan dışı varlığın yerini tutmuştur.
*o gitmek istedi.__o(çocuk)insanın yerini tutmuştur.
*bir şey var sanki onu soruyorum.__o (nesne)insan dışı varlığın yerini tutmuştur.
sayfa 117
9.metin soruları
1.Yazar içindeki duyguları belirtmek için metni yazmıştır.
2.Yazar metinde kişisel duygularını dile getirmiştir.
3.Metnin teması ''sevgi''dir.metindeki sevgi temasını işlemek için cümleler bir araya getirilmiştir.
4.Metinde geçen ''kimsiniz,neye''sözcükler ismin yerini soru yoluyla tutan sözcüklerdir.
17.etkinlik
*şiirlerde ,öykü,roman ve tiyatro eserlerindeki içe dönük konuşmalarda coşku ve heyecana bağlı anlatım kullanılır.
*lirik anlatımla oluşturulmuş metinlerde dil heyecana bağlı işlevinde kullanılır.
''nihayet gönlüme baharı getiren sesiniz.
''benim ezeli melikem''gibi
sayfa 118
18.etkinlik
DEVRİK CÜMLELER Yeniden kendimi buldum mektubunuzda
EKSİLTİLİ CÜMLELER Şubatın ilk günleri Ankara
SORU CÜMLELERİ Sensiz sıhhat neye yarar?
KISA CÜMLELER Fırtınalar diniyor
MECAZ VE YAN ANLAMLI KELİMELER Kopuş,ufuk
ŞAHIS ZAMİRLERİ Kendisi,biz,sizi,sizde…
sayfa 119
21.etkinlik
belgisiz zamir: hiçbirini beğenmedim.
kitapta yazıyor zaten.
bazıların değişmez prensipleri vardır.
kitapta yazıyor zaten.
kimileri annesinden ayrılmaz.
başka istemiyorum.
kitapta yazıyor zaten.
belgisiz sıfat
kitapta yazıyor zaten.
birkaç çocuk kenarda oturmuş oyun oynuyorlardı.
kitapta yazıyor zaten.
hiçbir söz kulağına girmiyor.
kitapta yazıyor zaten.
kitapta yazıyor zaten.
sayfa 120
22.etkinlik
*metinlerde geçen ''ne,kim,nerde,nereye,neydi''s özcükleri isimlerin yerini soru yoluyla tutan soru zamirleridir.şiirlerdeki bu zamirlerin yerine bir isim getirilemez.bu isimler bilinmediği için soru zamiri kullanılarak cümleye anlam kazandırılmıştır.
23. etkinlik
şahıs zamiri
basit zamir: siz,ben,kendi,kendisi,onu,biz,kendiniz.
birleşik zamir: yok.
işaret zamiri
basit zamir nları
birleşik zamir: burada,orada
->belgisiz zamir
basit zamir:herkes,hepimiz
birleşik zamir: yok.
->soru zamiri
basit zamir: kimler
birleşik zamir: yok.
24.etkinlik
->soru zamiri
hangi: hangisini beğendin?
ne kadar: ne kadar alacaksın?
kaç: elbiseyi kaça aldın?
->soru sıfatı
hangi: hangi oyuncağı aldın?
ne kadar: ne kadar para verdin?
kaç: kaç insan vardı?
sayfa 121
25.etkinlik
ne yaptın?__soru zamiri
nerde yaptın?__soru zamiri
ne zaman yaptın?
nasıl yaptın?
niçin yaptın?
kim yaptı?__soru zamiri
26.etkinlik
kimi: sıfat : kimi insanlar mı bilmiyor?
zamir: kimi çağırdın?
öteki: sıfat: çürük olan öteki meyvalar mı?
zamir: beğendiğin öteki miydi?
bazı: sıfat: camı kıranlar bazı çocuklar mıydı?
zamir: bağıranlar bazıları mıydı?
Ölçme ve Değerlendirme
1.mecaz ve yan
heyecana bağlı
sıfat- zamir
isim-zamir
2.Y,D,D,D,Y,
3.B
4.A
5.D
6.B
7.kim: soru zamiri
kimsenin: belgisiz zamir
ne: soru zamiri
burada : işaret zamiri
şey: belgisiz zamir
nedir: soru zamiri
öteki: işaret zamiri
kim: soru zamiri
nerede: soru zamiri
ne: soru zamiri
8.Şiirlerde ,hikaye,roman ve tiyatro eserlerinde coşku ve heyecana bağluı anlatımdan yararlanılır.
9.Öyküleyici anlatımda olay veya durumlar anlatılırken,duygusal düşünceler katılmaz.coşku ve heyecana bağlı anlatımda duygular ve içinde buluulan ruh hali yansıtılır.
Sayfa 123
2. etkinlik
Türeyiş Destanı
Bir Uygur destanıdır. Büyük Türk İmparatorluğunu Göktürkler' den devralan Uygur Türkler' i Türeyiş Destanı ile soylarının vücud buluşunu anlatırken aynı zamanda da bütün Türk boylarında hakim bir inanış olarak beliren soyun ilahi bir kaynağa bağlanması fikrini bir kere daha belirtmiş olmaktadırlarç
Uygur Türeyiş Destanının Göktürk-Bozkurt Destanı ile çok yekın benzerlikleri ilk okuyuşta anlaşılacak kadar açıktır. Hemen bütün Türk Destanlarının birinci derecedeki unsuru olan kurt motifi gerek Türeyiş ve gerekse Bozkurt Destanlarında bilhassa ilahileştirilmekte ve neslin başlangıcı ve devamı bu ilahi motife bağlanmaktadır.
Türeyiş Destanı aslında bir büyük destanın başlangıç kısmına benzemektedir. Büyük bir ihtimalle Göktürk-Bozkurt destanı gibi Uygur Türeyiş Destanı da ilk büyük Türk Destanı olan Yaradılış Destanının etkisi altında gelişip meydana getirilmiş daha dar bir muhitin veya daha tecrid edilip kavimleşmiş bir sıoyun küçük çapta bir yaradılış destanıdır. Nitekim bundan sonra göreceğimiz yine bir Uygur Destanı olan Göç Destanı Türeyiş Destanının tabii bir devamı intibaını vermektedir.
Destan:
Büyük Hun Hakanlarından birinin iki kızı vardı. Kızlarının ikisi de bir birinden güzeldi. Ökle güzeldi ki Hunlar bu iki kızın da ancak ilahlarla evlenebileceğine inanıyor ve bu kızların insanlar için yaratılmadığını söylüyorlardı.
Hakan da aynı şekilde düşündüğü için kızlarını insanlardan uzak tutmanın çarelerini aradı. Ülkesinin en kuzey ucunda insan ayağı az basan veya insan ayağı hiç görmeyen bir yerinde çok yüksek bir kule yaptırdı. Kızların ikisini de bu kaleye kapattı. Ondan sonra da aklınca inandığı tanrısına yalvarmağa başladı. Öyle bir yalvarıyor ve öyle yakarışlarla tanrısını çağırıyordu ki nihayet bir gün Hakanın kendi aklınca inandığı tanrısı dayanamadı ve bir Bozkurt şekline girip geldi. Hun Hakanının kızlarıyla evlendi.
Bu evlenmeden birçok çocuklar doğdu; bunlara Dokuz Oğuz- On Uygur denildi ve bu çocukların hepsinin de sesi Bozkurt sesine benzedi. yine bu çocuklar birer Bozkurt ruhu taşıyarak çoğaldılar.
sanılmaktadır.
sayfa 125
inceleme
1.Çanakkale destanı metni de Çanakkale savaşı ve savaşa katılanlar ,savaşın önemi ve büyüklüğü vurgulanacak şekilde destansı bir anlatımla ele alınmıştır.
2.şair şiirinde Çanakkale savaşına ve savaşa katılan kişilerin özelliklerine (ırkları,renkleri)değinmiş,savaşta yaşanılan olaylara olağan üstünlükler katarak destansı bir anlatımla konuyu işlemiştir.
3.verilen şiirde Çanakkale savaşı destansı bir anlatımla ele alınmış ,adeta savaş sahnesi ,savaşın büyüklüğü ve dehşeti gözler önünde canlandırılmaya çalışılmıştır.
5.etkinlik
*şiirde iş,oluş,hareket bildiren kelimelere örnekler;
''yükleniyor-diksem-sarılmış-gelmiş-veriyor-saçıyor-yırtılmasa-kustu-edecek-ettin-dedirir''gibi..
görülen geçmiş zaman:kuştu,döktü,dedi,çiğnetmedi,ettin,parçaladın
öğrenilen geçmiş zaman:sarılmış,uzanmış,gelmiş,durmuş
şimdiki zaman:kaynıyor,duruyor,bakıyorsun,parçalıyor,kaldı rıyor, yükleniyor
gelecek zaman:edecek,taşacaksın,çiğnetmeyecek
geniş zaman:eder,bilmem,ister,boşanır,siner,dedirir
dilek kipleri
istek kipi:gömelim
şart kipi olmasa,duysam,diksem,uzatsam,çatsam,bekletsem ,etse m,sarsam,öpse,baksan
gereklilik kipi:yok
emir kipi:seyret,gel,kazsın,isteme,çiğnetme
6.etkinlik
metindeki fiiler
verdi:görülen geçmiş zaman,3.tekil kişi
ilettiler:görülen geçmiş zaman,3.çoğul kişi
çöktü:görülen geçmiş zaman,3.tekil kişi
yat:emir kipi,2.tekil kişi
duydu:görülen geçmiş zaman,3.tekil kişi
geliyordu:şimdiki zamanın hikayesi,3.tekil kişi
oyalanmasın:emir kipi,3.tekil kişi
gösterelim:istek kipi,1.çoğul kişi
çıkarmayalım:istek kipi,1.çoğul kişi
*bir cümledeki yargının ,,cümleyi söyleyenin niyeti açısından kazandığı özelliğe göre kip ve kişi ekleri önem kazanır.
*okunan destansı anlatımla oluşturulmuş metinlerde daha çok haber kipleri kullanılmıştır.
sayfa 126
7.etkinlik
anlamlarına göre fiiller
kılış fiileri(nesne alabilen fiil)
aldı-buyur etti-derim-alır-dersiniz-bas-düşürdün-ver-çevrildi-kurarlar
durum fiileri(nesne almayan fiil)
oturmadı-baktılar-başladı-dedi-döndü-saldıracaklar-konuştu
oluş fiileri(öznedeki değişimin zamanla fark edildiği fiil) unut-ol-ittifak eyle
sayfa 127
2 ve 3.metin
1.''kanije kalesinin fethi ''metnindeki kanije kalesinin fethi konusu gerçekçi bir diile ele alınmıştır.''genç osman''metninde de bağdat'ın fethine katılan genç osman adlı bir asker konu edinilmiştir.
2.''kanije kalesinin fethi''metni tarihi bilgilere dayanılarak gerçekçi bir dille işlendiği için gerçekçi bir özellik kazanmıştır.''genç osman ''metni ise tarihi bir olayı destansı bir anlatımla ele aldığı için daha etkileyicidir.
3.''kanije kalesinin fethi''metni tarihi bir olay hakkında bilgi vermek için yazılmıştır.bu yüzden sade,gerçekçi bir anlatımı vardır.''genç osman ''metninde de tarihi bir olay anlatılmış fakat bu anlatıma yiğitçe,destansı bir anlatım katıldığı için anlatım daha etkileyici olmuştur.
8.etkinlik
isim -fiiler (-ma,-iş-mak)
olmak,çıkmak,kurmayı
sıfat fiilller( acak,-an-ası-dık-maz-miş)
geçtiği,işlediği,olduğu,bulunduğu,planlayan,buluna n,dediğin,gittiği
zarf fiiler (ıp-ince-arak-ken-madan-dıkça-maksızın-r-maz vb
çıkıp,üzereyken,geçirerek,deyip,gönderip,vazgeçip, sevk edip,ulaşmadan
9.etkinlik
keskin
kökleri:kes-kin
fiilimsi eklerini almış mıdır?:yok
olumsuzluk şekilleri varmıdır?:yok
fiilimsimidir?:fiilimsi değildir.
fiilimsi ise türü nedir?:yok
uyku
kökleri:uyu-ku
fiilimsi eklerini almış mıdır?:yok
olumsuzluk şekilleri varmıdır?yok
fiilimsi midir:fiilimsi değildir
fiilimsi ise türü nedir?:yok
bilmeyerek
kökleri:bil-me
fiilimsi eklerini almış mıdır?:-erek
olumsuzluk şekilleri varmıdır?:bilme-yerek
fiilimsi midir:filimsidir
fiilimsi ise türü nedir?:zarf-fiil
patlamaya
kökleri atla-t
fiilimsi eklerini almış mıdır?:-ma
olumsuzluk şekilleri varmıdır? atlat-ma-maya
fiilimsi midir:fiilimsidir
fiilimsi ise türü nedir?:isim-fiil
sayfa 128
10.etkinlik
*''Çanakkale destanı '' metninde kaynıyor kum gibi ,tufan gibi mahşer mahşer,öteden saikalar parçalıyor afakı,beriden zelzeleler kaldırıyor a'makı,ölüm indirmede gökler ölü püskürmede yer ,o ne müthiş tipidir:savrulur enkaz-ı beşer ....'gibi ifadelerlerle savaş sahnesi ve savaşta Türk askerlerinin yaptıkları ,olağanüstü özellikler katılarak anlatılmaya çalışılmıştır.
''oğuz kağan destanında ise oğuz kağan'ın özellikleri ve yaptıkları olağanüstü özellikler (bu oğul anasının göğsünden ilk sütü içip bundan sonra içmedi.çiğ et,çorba ve şarap istedi.dile gelmeye başladı. kırk gün sonra büyüdü....vb)katılarak anlatılmıştır.
*bu anlatılan olağanüstü olaylar ve kişiler anlatımın da olağanüstü bir özellik kazanmasını sağlamıştır.
11.etkinlik
*destansı anlatımlar,destanlarda yer alan olağanüstü olayların ,yiğitçe ve meydan okuyan ,kahramanlıkları anlatan havasını yansıtır.destansı anlatımlarda ,tarihte yaşanmış önemli olaylar ve kahramanlıklar destan havası içinde anlatılır.
12.etkinlik
DESTANSI ANLATIMLA OLUŞMUŞ METİNLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ
---tarihi konular ve kahramanlıklar işlenir.
---olağanüstü olaylar ve kişiler anlatılır.
---yapıp ,etmeler yani fiiller ön plandadır.sürekli hareket vardır.
---etkileyici bir özellik taşır.
---destan türünün yiğitçe havası vardır.
Sayfa 129
Tablo
yüklem olan isimler:karaydı----kara idi
alımlıydı---alımlı idi
kişiydi---kişi idi
vardı---var idi
birleşik zamanlı fiiller:binerdi---biner idi
avlardı--avlar idi
azmişdi-ezmiş idi
uğraşıyorduk---uğraşıyor idik
denetliyorduk---denetliyor idik
*tablodan hareketle ek fiillerin hangi işlevde kullanıldıgını belirtiniz
ek fiiller iki görevde kullanılır birincisi isimlere gelerek onları yüklem yapmak ikincisi de basit zamanlı fiillere gelerek onları bileşik zamanlı fiil yapmaktır
Sayfa 131
17. Etkinlik
1)Roman
2)Hikâye
3)Tiyatro
4)Destan
5)Şiir
Sayfa 130
14.Etkinlik
ek fiil : bayılmıştı
eklendiği kelimenin türü : fiil
isimlendirme : öğrenilen geçmiş zaman hikayesi
ek fiil: seneder
eklendiği kelimenin türü : isim
isimlendirme : ek fiilin geniş zamanı
ek fiil : olursam
eklendiği kelimenin türü : fiil
isimlendirme : geniş zaman şartı
sayfa 132
1)boşluklar
1.-an,-ası,-mez,-ar,-dik,-ecek,-miş
2.-ma,-y,-ış,-mak
3.-maksızın,-meksizin,-ınca,-ince,-alı,-eli
2)doğru_yanlış 1._ 2.D 3.D 3)B 4)E 5)D 6)B 7)B
8)DESTANSI(EPİK)ANLATIM Özellikleri:
1.Olağanüstü olaylar ve kişiler anlatılır.
2.Destan türünün yiğitçe havası vardır. 3.Yapıp etmeler yani fiiller ön plandadır.
4.Tarihi konular ve kahramanlıklar işlenir.
5.Etkileyici bir özellik taşır.
6.Sürekli hareket vardır.
7.Kelimeler mecaz ve yan anlamlarda kullanılabilirler.
8.Şiir, destan roman, hikâye, tiyatro, destansı anlatımın kullanıldığı türlerdir.
9.Anlatımda abartıya yer verilebilir.
10.Sanatlı bir dil kullanılır.
9.ek fiilin görevleri;basit zamanlı fiillere gelerek bileşik zamanlı fiiller yapar, ad ve adsoylu sözcüklere gelerek onları yüklemleştirir.
sayfa 133
1.toplum düzeni belli kurallarla sağlanmıştır.insanlar toplum içerisinde kanunlarla belirlenmiş kurallara ,örf ve adetlere göre hareket eder.
2.alıcıyı belli bir alana kanalize etmek ,yönlendirmek ve telkin etmek amacıyla emredici ifadeler kullanılır.
3.''dur,sus,kalk''gibi emredici ifadeler söylenen eylemleri gerçekleştirmeye zorlayan ifadeleridir.
4.trafik levhaları ,trafikte uyulması gereken kuralları bildirir.
1.ETKİNLİK
Kanunun hükmü ve amirin emri
Madde 24 - (1) Kanunun hükmünü yerine getiren kimseye ceza verilmez.
(2) Yetkili bir merciden verilip, yerine getirilmesi görev gereği zorunlu olan bir emri uygulayan sorumlu olmaz.
(3) Konusu suç teşkil eden emir hiçbir surette yerine getirilemez. Aksi takdirde yerine getiren ile emri veren sorumlu olur.
(4) Emrin, hukuka uygunluğunun denetlenmesinin kanun tarafından engellendiği hâllerde, yerine getirilmesinden emri veren sorumlu olur.
Meşru savunma ve zorunluluk hâli
Madde 25 - (1) Gerek kendisine ve gerek başkasına ait bir hakka yönelmiş, gerçekleşen, gerçekleşmesi veya tekrarı muhakkak olan haksız bir saldırıyı o anda hâl ve koşullara göre saldırı ile orantılı biçimde defetmek zorunluluğu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez.
(2) Gerek kendisine gerek başkasına ait bir hakka yönelik olup, bilerek neden olmadığı ve başka suretle korunmak olanağı bulunmayan ağır ve muhakkak bir tehlikeden kurtulmak veya başkasını kurtarmak zorunluluğu ile ve tehlikenin ağırlığı ile konu ve kullanılan vasıta arasında orantı bulunmak koşulu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez.
SAYFA 134
1.’’şeyh edebali’nin vasiyeti’’nde şeyh Edebali, osman gaziye neleri yapıp neleri yapmaması gerektiğinin öğüt niteliğinde söylediği için emredici anlatım kullanılmıştır.
2.metinde dil ‘’alıcıyı harekete geçirme işlevi’’nde kullanılmıştır. sabretmesini bil,üç kişiye acı,açık sözlü ol’’gibi ifadeler buna örnektir.
3.gönderici ......... ileti....... kanal ....... alıcı
(şeyh edebali ) ( öğütleri) ( söz ) (osman gazi) ---- Bağlam(vasiyet)
Metindeki, ileti değeri taşıyan cümleler :
-artık beysin
-uysallık ,gönül almak ,katlanmak ,hoş görmek ,adalet,bağışlamak sana...
-sabretmesini bil.
-şunu da unutma:insanı yaşat ki devlet yaşasın.
-Ata'nı say!
-açık sözlü ol!her sözü üstüne alma!
-gördüğünü görme! bildiğini bilme!
-sevildiğin yere sık gidip gelme!
-cahil arasında alime ,zenginken fakir düşene ve hatırlı iken itibarını kaybedene acı .
-yüksekte yer tutanların ,aşağıdakiler kadar emniyette olmadığını unutma.
-haklıysan mücadeleden korkma!
2.ETKİNLİK
*yukarıda verilen emir,öneri ve telkin mahiyetindeki ifadelerin metinde kullanılması metnin emredici bir anlatım özelliği kazanmasını sağlamıştır.
sayfas 135
1.emredici anlatımların öğretici ve açıklayıcı yönleri de vardır.verilen metinlerin de öğretici ve açıklayıcı yönleri vardır.
2.metinlerdeki ifadeler geniş zaman bildirecek şekilde verilmiştir.bu ifadeler kanun ve kuralların her zaman geçerli olacağı anlamını vermektedir.
sayfa 136 3.etkinlik
*şeyh edebalinin vasiyeti:şeyh edebalinin osman gaziye verdiği öğütler bildirilmiştir.osman gazi nezdinde bütün okuyucuların metinde verilen öğütleri bilmesi ve uygulaması için yazılmıştır.
1982 anayasası :türkiye cumhuriyetinin kanunlarını bildirmek amacıyla yazılmıştır.
öss kılavuzu:öss'ye giren adayların uymaları gereken kuralları bildirmek amacıyla yazılmıştır.
4.etkinlik
*şeyh edebalinin vasiyeti metninde ikinci tekil şahıs zamiri ve ikinci tekil şahıs iyelik ,ikinci tekil şahıs bildirme ekleri sıkça kullanılır.bu eklerin sıkça kullanılması anlatımın emredici bir özellik kazanmasında etkili olmuştur.
*''1982 anayasası ''metninde üçüncü tekil şahıs zamiri ve geniş zamanı kipi sıkça kullanılmıştır.bu eklerin sıkça kullanılması anlatıma her zaman geçerli olan bir emredicilik anlamı katmıştır.
*öss kılavuzu metnindede ikinci çoğul zamiri ve emir kipi sıkça kullanıldığı için anlatıma emredici bir özellik katmıştır.
5.etkinlik
değiştirilemez-----geniş zaman(olumsuz)------telkin
teklif edilemez -----geniş zaman(olumsuz)------telkin
tanınamaz-----geniş zaman(olumsuz)------telkin
olamaz-----geniş zaman(olumsuz)------telkin
yapılamaz-----geniş zaman(olumsuz)------telkin
devredilemez-----geniş zaman(olumsuz)------telkin
dokunulamaz-----geniş zaman(olumsuz)------telkin
kullanılamazlar-----geniş zaman(olumsuz)------telkin
tabi tutulamaz-----geniş zaman(olumsuz)------telkin
başlaya bilirsiniz-----geniş zaman--------telkin
unutmayınız-----emir kipi-------emir
kullanmayınız-----emir kipi-------emir
buruşturmayınız-----emir kipi-------emir
koymayınız-----emir kipi-------emir
katlamayınız-----emir kipi-------emir
taşırmayınız-----emir kipi-------emir
bırakınız-----emir kipi-------emir
sayılacaktır------gelecek zaman------telkin
düşülecek------gelecek zaman------telkin
olacaktır------gelecek zaman------telkin
Cümlelerin emir,öneri veye telkin anlamı taşıması fiililerin çekimlendiği kiplerle ilgilidir.
6.etkinlik
emredici anlatımın özellikleri
*emredici anlatımda emir,telkin ve öneri anlamı taşıyan ifadelere yer verilir.
*emredici anlatımın uyulması beklenen bir bir üslubu vardır.
*cümlelerde fiililer hakimdir.
*emredici anlatımın öğretici ve açıklayıcı yönleri vardır.
*emredici anlatımda dil alıcıyı harekete geçirme işlevinde kullanılır
sayfa 137
7.etkinlik
*kafasına koy-.... .....anlamca kaynaşmış birleşik fiil
*kaleme al-.........anlamca kaynaşmış birleşik fiil
*gözüne gir- ....... anlamca kaynaşmış birleşik fiil
*hareket et -...........yardımcı fiille kurulmuş birleşik fiil
*mutlu ol-............yardımcı fiille kurulmuş birleşik fiil
*memnun ol-.........yardımcı fiille kurulmuş birleşik fiil
*hissetmek-........yardımcı fiille kurulmuş birleşik fiil
*bileme-......kurallı birleşik fiil
*söyleyiver-.....kurallı birleşik fiil
*öleyaz-....... kurallı birleşik fiil
*verebil-.......kurallı birleşik fiil
*yapadur-....kurallı birleşik fiil
*koşuver-.......kurallı birleşik fiil
*bakakal-.......kurallı birleşik fiil
sayfa 138
8.etkinlik
*yazabildi----yeterlilik
*koşuver-----tezlik
*gidedur------süreklilik
*düşeyazdı------yaklaşma
10.etkinlik
davranmalıdırlar.
bulundurulamaz
yapılamaz
bulunulamaz
verilemez
yakalanamaz
tutuklanamaz
sürgün edilemez
suçsuz sayılır
suçlu sayılamaz
yoksun bırakılamaz
olmalıdır
özendirmeli
geliştirmelidir
metinde geçen bu fiillerle insanların yapması veya yapmaması gerekenler bildirilmiştir.altı çizili olan fiiller edilgen çatılı fiillerdir.yani fiiilin bildirdiği yargıyı yapan belli değildir.
sayfa 139
4.metin
fiil---------------------------fiil çatısı
gerekiyordu(korumam) ------etken
yaptım----------------------etken
gerdim-----------------------etken
yatmıyordum---------------etken
yatıyordum----------------etken
veriyordu------------------etken
5.metin
fiil---------------------------fiil çatısı
gerekiyordu(korunması)-------edilgen
yapıldı-----------------------edilgen
gerildi----------------edilgen
yatılmıyordu-------------edilgen
yatılıyordu---------------edilgen
veriliyordu----------------edilgen
fiilin bildirdiği iş,oluş veya hareketi yapan kişinin belli olduğu durumlarda etken çatılı fiiller
fiilin bildirdiği iş,oluş veya hareketi yapan kişinin belli olmadığı durumlarda da edilgen çatılı fiiller kullanılır.
13.etkinlik
fiiller fiil kim tarafından işten etkilenen
1.dolansın o(yiğitler) fiili yapan kişi
2.görüneyim ben fiili yapan kişi
3.bürüneyim ben fiili yapan kişi
14.etkinlik
göründü=yüklem dönüşlü
görünüyorlar=yüklem dönüşlü
yenir=yüklem edilgen
kuşkulanmıştı=yüklem dönüşlü
inilir=yüklem etken
boşluk doldur ma 1. dönüşlü 2.edilgen
15.etkinlik
kapıştılar=karşılıklı
atışır=karşılıklı
ötüşür=beraber
ağlaşalım=beraber
paylaşalım=karşılıklı
dövüşürüm=karşılıklı
görüşelim=karşılıklı
kucaklaştılar=karşılıklı
ağlaştılar=beraber
16.etkinlik
**arkadaşlarla sinemaya gittik.
**pazar günü balığa çıkacağız.
17.etkinlik
sosyal hayatı düzenleyen kanun ve kurallaremredici anlatımla dile getirilerek bu kanun ve kurallara uyulması gerektiğidüşüncesi telkin edililr.trafik kuralları bazı eşyaların kullanma klavuzları ilaç prospektüsleri bunlara örnektir
18 etkinlik
**haliçte gemiler duradursun ne var.
**ateşler yakılsın mum dikilsin mızraklara
19.etkinlik
fiillerdeki dır vr t ekleri fiillerin çatısını geçişsizken geçişli hale getirmişti anlam olarak da fiilin bildirdiği işi özne kendi yaparken fiil dır ve t eklerini aldıktan sonra işi başkasına yaptırma anlamı kazanmıştır.
20.etkinlik
oldurgan yapan ekler=r,t,dır
ettirgen yapan ekler=r,t,dır
21.etkinlik
yaz-=ettirgen=öğrencilere şiiri yazdırdım
bil-=ettigen=baan haberi bildirdiler
çöz-=ettirgen=ayakkabısının bağlarını çözdürdü
gör-=ettirgem=kuşu bana gördürdü
piş- pişir- biraz yemek pişirdi
iç- içir- çocuğa çorbayı içirdi
yürü- yürüt- arabayı ben yürüttüm
gez- gezdir- köpeği gezdiriyordum
gül- güldür- bütün sınıfları fıkralarıyla güldürdü
Sayfa 144
23. Etkinlik Virgül:Ben virgülüm.Birbiri ardınca sıralanan eş görevli sözcük ve sözcük gruplarının arasına konarım.Beni görünce "durakla".
Ünlem:Ben ünlem işaretiyim.Sevinç,korku,acıma,şaşma gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konarım.Beni görünce "şaşır,heyecanlan,bağır...".
Soru işareti:Ben soru işaretiyim.Soru bildiren cümle ve sözlerin sonuna konarım.Beni görünce "cevapla".
25. Etkinlik
oyala - Akşam arkadaşta biraz oyalandım.
sev - Senden haber alınca çok sevindim.
gör - Yaşlı adam halinden memnun görünüyordu.
ara - Odanın içinde aranıyordu.
dola - Köpekler parkta dolanıyordu.
26. Etkinlik
süsle - Sınıfımızı süsledik./Etken
Bütün sokaklar süslenmiş./Edilgen
Oya,aynanın karşısında süsleniyor./Dönüşlü
bak - Akşam parkta sana baktım./Etken
Bütün odalara bakıldı./Edilgen
Onu görebilmek için sağa sola bakındı./Dönüşlü
SAYFA 145
28.etkinlik
etken =) çocuk kapıyı açtı
edilgen =) pencere açıldı
Dönüşlü =) sabunlandım durulandım vs.
İşteş =) savaşmak ağlaşmak gülüşmek güreşmel
Geçişli=)dövdü kırdı sevdi
Geçişsiz =) dinlendirmişti korkmuştu
oldurgan =) Dinlendirdi korkuttu
Ettirgen=)yoldurmuş
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
1. boşluk =)Emir,öğüt,telkin
2.boşluk =)Açıklayıcı,öğretici
2.SORU=)D,Y
3.soru =) C
4.SORU=)E
5.SORU=)A
6.SORU=)B
7.SORU=)B
8.SORU=)D
9.SORU=)D
sayfa 147
Hazırlık
1.bir konu hakkında bilgi edinmek için o konuyla ilgili yazılmış metinlere,ansiklopedilere ve konuyla ilgili diğer kaynaklara başvurulur.
2.''ansiklopedik bilgi''sözüyle ansiklopedi ile ilgili bilgi,ansiklopedilerde verilen bilgiler gibi verilmiş bilgi anlatılmaya çalışılır.
3.öğrenilen bilgiler notlar alınarak ve tekrar edilerek kalıcı hale getirilebilir.
4.öğrenilenlerin başkalarına aktarılırken doğru ve eksiksiz olarak aktarılmasına dikkat edilmelidir.
5.bir metnin anlaşılması ve yorumlanmasında okuyucunun gerekli bilgi birikimine sahip olması gerekir.
149.sayfa
2 etkinlik
açık bir anlatımın özellikleri meridyenler klasizim maddenin üç hali
ifadenin hiç bir engele + + +
uğramadan akıp gitmesi
gereksiz söz tekrarlarından + + +
kaçınılması
ses akışını bozan,söylemesi + + +
güç seslere ve kelimelere
yer verilmemesi
gereksiz ifadelere + + +
yer verilmemesi
karmaşık ve anlaşılması + + +
güç cümle kullanılmaması
metnin dil ve ifadesinin + + +
sade,gösterişsiz ve süssüz
olması
düşünce ve duygunun kısa + + +
ve kesin ifadelerle
dile getirilmesi
3.etkinlik
metnin adı metnin yazılış amacı
meridyenler bilgi verme(öğretme)
klasizim bilgi verme(öğretme)
maddenin üç hali bilgi verme(öğretme)
4. etkinlik
dil göndericilik işlevinde kullanılmış sanırım
SAYFA 153
ÖLÇME DEĞERLENDİRME
1-D, D, D, Y, Y, D
2-E
3-E
4-D
blogkafem
SAYFA 154
5-E
6-E
7-
-bahar gelince dağlar yeşil giysilerini giydiler(giydi)
-yıldızlar bana bakıyor(bakıyorlar)
8-
-kızını çok sever, armağanlar alırdı(ona)
-kimseyi küçük görmemeli, insanca davranmalıyız(herkese)
9-
-onu severim her konuda iyi anlaşırız
-bu güçlüklere nasıl göğüs gerdi, nasıl başa çıktı
10-birçok kişiler onu övüyordu
11-bana bir zararı olmuyor aksine hep koruyordu.
sayfa 155
Hazırlık
1-bilgi sahibi olunan bir konu hakkında açıklama yapılırken açıklaması yapılan konu özetleyici ve yargı bildiren ifadelerle verilmektedir.
2-düşünceyi geliştirme yollarından(örneklendirme,açıklama,karşılaştırma) yararlanırdım.
3-yaşadığımız her an zaman kavramını algılarız..:S
1.Etkinlik
>metinlerin ortak özellikleri
-dil göndergesel işlevde kullanılır
-ifadeler kesin ve açıktır
-düşünceyi geliştirme yollarındn yararlanılır
-yazarın amacı okuyucuyu bilgilendirmektir
-ifadeyi veren cümleler özetleyicidir
-sade,gösterişsiz,yalın,duru anlatım vardır
-kelimeler gerçek anlamıyla kullanılır
-alıcının ve sunucunun bilgi birikiminin olması gerekir
-konunun can alıcı,dikkat çekici yönleri ön plandadır.
İNCELEME 1.Metin
1-metin kompozisyon kavramını açıklamak için yazılmıştır.
2-yazar açıklanan konuyla ilgili yeterli bilgiye sahiptir.
3-çoğunda bir yığın bilgi var fakat bunların konu ile ilgisi yok ve çoğu karmakarışık.Kompozisyon işte bunların zıddıdır.Çeşitli konularda düzensiz bir yığın bilgiye sahip olmak yeterli değildir.Öğrenci herhangi bir konuda lüzumlu ile lüzumsuzu seçebilmeli,fikirlerini bir sıraya koymasını öğrenmelidir...vs.
4-yazar düşüncey geliştirme yollarından yararlanmıştır.
2.metin
1-metinde işlenen çiçek konusu değişik milletlern çiçeğe ve dolayısıyla doğaya duyduğu sevgi yönüyle ele alınmıştır.
2-değişik milletlerin(Japonlar,Çinliler,Türkler) karşılaştırlması ve bu milletlerin çiçeğe ve doğaya verdiği önemi belirten örneklerle işlenmiştir.
2.Etkinlik
bu metinlerde dil göndergeselişlevde kullanılmıştır.
3.Etkinlik
durum zarfları fiil veya fiilimsileri durum yönünden niteleyerek metindeki cümlelere bu yönüyle anlam kazandırmıştır.
3.metin
1-hikayede yoğunluk kavramının hikayelere göre değişen yönleri üzerinde durulmuştur.
2-yazar,bu metinde açıkladığı konuya hakimdir.
4.Etkinlik
>yazar okuyucuya seslenmiştir.
Ağrı Dağı İçin 2.Metin<>
Süngerler
edebilmek
<>
AynıyLa ( İle )
Kabuslarıyla ( İle )
Ağaçları ( ile )
Bulutlarla ( ile )
Onlarla ( ile )
4. Etkinlik
Ağrı Dağı İçin ;
Olay : Genç Dağın Padişah Olması,Evlenmesi
Kişiler : Kaf Dağı ,Yeni Kaf Dağı
Mekan : Anadolu'nun Doğunun Doğusu
Zaman : Çok Zaman Önce
DünyaLar Savaşı İçin :
Olay : Marslıların Dünyaya Gelmesi
KişiLer : Marslılar,Karıncalar,İnsanlar
Mekan : Dünya
Zaman : MarsLıların Dünyaya Geldiği Zaman
Hazırlık çalışmaları
Sayfa 160
1.Sorunların çözümünde başkalarının fikirlerini almak herzaman iyidir. Çünkü bizim düşünmediğimiz yada aklımıza gelmeyen birşeyi başkası akıl edebilir yada düşünebilir..
2.Tartışmada düşünceleri açıklarken, sakin olmak gerekir en başta.Karşı tarafın tepkisi ne olursa olsun mümkün olduğunca alttan almalı ve iyi niyetli olmalıyız.
Ve tartışma yaparkende örnek,kaynaklar ve kendimizi iyi ifade etmeliyiz...
3.Agust Bloni'ye ait bu sözde aslında tartışma yokken, iki insanın bir konuda zıt görüşlü olması ve bu yüzden bu görüş sayesinde tartışmanın ortaya çıkmasını anlatıyor..
1.Metin cevapları
1.Bu metinin yazılış amacı, Geçmiş dönemlerde Türk Tiyatrosunun batıyı taklit ederek başarısız olduğunu ve sonraki yıllarda kendimize has bir tarz oluşturarak batı etkisinden uzaklaştığımızı ve daha başarılı olduğumuzu anlatıyor..
2.Soruyla başlamıştır. Ve örneklendirmeler yaparak konuya devam etmiştir..
3.Gözlemci bakış açısıyla yazılmıştır ve karşılaştırmalar yapılmıştır örnek verilerek..
4.Katkısı olmuştur, konuyu açıklaması hakim olması ve örnekler vermesi bunu gösterir.
5.Göndergesel işlevde kullanılmıştır. Ayrıca örneklendirmeler,yazar isimleri ve kaynaklar gösterilmiştir..
2.Etkinlik
1.* Bu soru yüzyıldır tartışılıyor (zaman zarf)
* En az bir doksan yıl için çizilş oldu (zaman zarfı)
* Çoğu zaman (zaman zarfı)
2.Farklıdır çünkü örnek vericek olursak ;
'' Okula gittim '' cümlesi sadece birşeyi belirtir durumu belirtir. Ama ;
'' Bugün okula gittim '' cümlesinde daha ayrıntılı bir zaman işareti vardır yani burada zaman daha belirgindir..
Sayfa 162 / 2.metin
1.Yine soruyla başlamıştır..
2.Burada yazar kişisel bilgileri eklemiştir. Örnek cümleler : -Bence ve
diye söz aldı A.
3.Etkinlik
(tabloyu yapmadık , hoca işaret koymayın hiçbirine dedi, fazlada durmadık üzerinde)
* Bundan hareketle tartışmacı anlatımda kelime ve cümlelerin özelliklerini belirleyin..
- Tartışan kişi konu hakkında belli bir bilgiye sahip olması gerekir, kendini ifade ederken gereksiz söz tekrarından ve karmaşık kelimelere yer vermemesi gerekir.Kendi düşüncelerini kısa,kesin ve uygun bir üslupla kullanması gerekir..
Sayfa 163
Anlama ve Yorumlama / 7.Etkinlik
*Dil göndergesel işlevde kullanılır.
*Tartışılan konunun tartışılabilir nitelikte olması
*Açık ve kesin ifadelerin olması
*Bir konu hakkında söz söyleyenlerin yani tartışanların o alanda uzman veya bilgili olması gerekir
*Ve 2 zıt düşüncenin konusu ele alınır..
Sayfa 165
1.Sorunların çözümünde başkalarının fikirlerini almak herzaman iyidir. Çünkü bizim düşünmediğimiz yada aklımıza gelmeyen birşeyi başkası akıl edebilir yada düşünebilir..
2.Tartışmada düşünceleri açıklarken, sakin olmak gerekir en başta.Karşı tarafın tepkisi ne olursa olsun mümkün olduğunca alttan almalı ve iyi niyetli olmalıyız.
Ve tartışma yaparkende örnek,kaynaklar ve kendimizi iyi ifade etmeliyiz...
Sayfa 166
1 Yazarların Yeteneklerinin Yitip Yitmemesi
2 Konu Örneklerle Sınırlandırılmıştır(Bütün Yazarlar İçin Konuşmadı )
3 TANIMLAMA : Metnin İlk Cümleleri ( Yazarlık Yeteneği Yiter mi .. kanısındaydım ... niçin yeteneğini yitirsindi )
4 Hiç Mi Hiç ,İyiden İyiye , Yitiyo Yitirilebilir
Anlatıma Katkısı : ikna Etmek
5 Örneklere Ve Farklı Kişilerin Düşüncelerine Başvurmuştur
6 Örneklerle ( Nobel Ödülü Örneği )
Metin 2 Cevapları
1 Ilk Paragraf
2 Konuya Bakış Açısı : Türkiye'nin Turistik Bir Bölge Olduğu
4 Göndergesel İşlevi
blogkafem.blogspot.com
2.Etkinlik
Hitap Edilen Kitlenin KÜLTÜR DÜZEYİ ve ÖZELLİKLERİ önemli
3. Metin Cevapları
1 Yapılan Deney Kanıtlamak İçin Bir Yol olarak kullanılmıştır
2 Gerçek Anlamda Kullanılmıştır
4 Çağrışım Uyandıracak Kelime Grubu
Övme : Örn. Söylediği Cevap Karşısında ' ' aferin , Çalışkan Çocuk '' Gibi Sözcükler
Sayfa 167
2.metin soruları
1.metinde yer alan ‘’yurdumuz ,tabiat ve tarih zenginliğiyle ,turizm bakımından eşsiz bir hazinedir.bir bölgeden öteki bölgeye değişen görünüş ve iklim ayrılıkları,Türkiye’yi her mevsimde,her turistin faydalanabileceği,ideal bir ülke yapmaktadır.dünyanın hiçbir ülkesi ,Türkiye kadar uzun ve zengin bir tarihin mirasına sahip değildir.en eski uygarlıkların izleri,anıtları bizim topraklarımızdadır.’’cümleleri yle metnin yazılma gerekçesi belirtilmiştir.
2.metinde yazar ülkemizin çok önemli bir turistik değere sahip olduğunu ve bunu iyi değerlendirmemiz gerektiğini vurgulamaktadır.
3.yazar bu görüşünü kanıtlamak için yabancı turizm uzmanlarının görünüşlerine ve ülkemizin tarihi ve doğal güzelliklerinden örneklere başvurmuştur.
4.metinde dil göstergesel işlevinde kullanılmıştır.
2.ETKİNLİK
-metinde turizmle uğraşan ,ülkemizde turizm elçiliği yapan kişilere seslenilmektedir.
-kanıtlayıcı anlatımda hitap edilen kesimin kültür düzeyi ve beklentileri önemli rol oynar.
3.ETKİNLİK
-‘’yazarlık yeteneği yiter mi?’’ başlıklı metinde yazar ele aldığı konuyu inandırıcı kılmak için farklı yazarların düşüncelerine ve örneklere başvurmuştur.’’ ‘’türkiyenin turistik değeri’’ başlıklı metinde ise yazar konu ile ilgili yabancı uzmanların durulan görüşlerine ve örneklere başvurmuştur.kullanılan bu yöntem ve teknikler ,üzerinde durulan konunun aydınlatılması ve kabul ettirilmesi açısından önemlidir
3 .METİN SORULARI
1.metinde yazar ileri sürdüğü görüşü kanıtlamak için yapılan bir araştırmacıyı örnek göstermişti.
2.metinde ''eğitimde övme ve ödüllendirmenin,yerme ve cezalandırmadan daha iyi sonuç verdiği''düşüncesi,yapılan bir araştırma örnek gösterilerek kanıtlanmaya çalışılmıştır.
3.metindeki kelime ve kelime grupları daha çok gerçek anlamda kullanılmıştır.
5.ETKİNLİK
Kanıtlayıcı anlatım özellikleri
*inandırma ,aydınlatma ,kendi görüşünü kabul ettirme amaç edinilir.
*tanımlama ve açıklama önemlidir.
*kelimeler ve kelime grupları gerçek anlamında kullanılır.
*örneklere ve farklı düşüncelere başvurma önemlidir.
*bazı kelimeler,kelime grupları ve cümleler konudan kopmak için tekrar edilir.
6.ETKİNLİK
*içeri girmekten korkarak bahçedeki(yer yön zarfı)
*dışarıda,çocuklar birdirbir(isim)
hiç kimse dışarı çıkmazdı.(yer yön zarfı)
*kaşla göz,gerisi söz(isim)
*aşağı tükürsem sakal ,yukarı tükürsem bıyık.(yer-yön zarfı)
*aşağı katı ,sakin ve daha sıcak olduğu için(sıfat)
*toprağına veda ederek geri gidiyorum(yer yön zarfı)
*içeri odadan sesler geliyor.(sıfat)
ANLATIM TÜRLERİ Ortak özellikleri Farklı özellikleri
Öğretici metinler -dil göndergesel işlevinde kullanılır.
-kelimeler gerçek anlamında kulanılır.
-amaç bilgi vermektir.
-tanımlama,açıklama ve örneklendirmeden yararlanılır
-kesin,açık ve anlaşılır ifadelere yer verilir.
-sade,gösterişsiz bir dil kullanılır. -öğretici metinlerde okuyucunun gerekli bilgi birikimine sahip olması gerekir.
- tartışmacı anlatımda iki farklı bakış açısının olduğu konular işlenir.
- Kanıtlayıcı anlatımda kendi görüşünü kabul ettirme amaçlanır.
Açıklayıcı metinler
Tartışmacı metinler
Kanıtlayıcı metinler
10.ETKİNLİK
CÜMLELER
Güneş pırıl pırıl akıyor gözlerinde.---------durum (pekiştirme)
Karataş köyünde akşam ıpıssız bastırdı. .---------durum (pekiştirme)
Gece uyumalı,gündüz çalışmalı.------------zaman
Büyük lokma ye,büyük konuşma .---------durum
Bizi aramakla iyi ettin. .---------durum
Aşağı tükürsem sakal,yukarı tükürsem bıyık.--------yer-yön
Toprak derin derin ürperdi.----------------durum
Bu şiir yağmur yağarken yazdım.------zaman
En sıkıntılı günlerimde bana kol kanat gerdi.------------miktar
Buraya kadar nasıl gelmiş--------------------soru
Beklediğiniz haber akşamüzeri geldi-----zaman
DURUM ZARFLARI ZAMAN ZARFLARI MİKTAR ZARFLARI YER-YÖN ZARFLARI SORU ZARFLARI
BASİT YAPILI ZARFLAR Pırıl pırıl
İyi
derin gece en Aşağı
yukarı
TÜREMİŞ YAPILI ZARFLAR Büyük
Ipıssız
(ıs+sız) Gündüz
yağarken
BİRLEŞİK YAPILI ZARFLAR Akşam üzeri Nasıl
(ne+asıl)
11.ETKİNLİK
Zarfın kattığı anlam zarf Zarfı cümle içinde kullanınız
üstünlük daha Bu kalem daha güzel
eşitlik kadar Ben de İsmet kadar çalıştım.
En üstünlük en Seni en çok ben anladım
aşırılık Fazla Fazla sert davranmayın
aşırılık biraz Biraz bekleyin
aşırılık oldukça Oldukça neşeli bir kızdı.
Metindeki azlık çokluk zarfları ve dereceleri
*iyice-------aşırılık
*daha----üstünlük
*biraz------aşırılık
*pancar gibi------eşitlik
ÖLÇME DEĞERLENDİRME
1. D-D-D-Y-Y
2. *azlık-çokluk zarflarıdır.
*aydınlatma,bir başkasına kendi görüşünü kabul ettirme amaçlarıyla düzenlenir.
3.*böyle—bazen---------durum zarfı
*nasıl-----soru zarfı
*her gün----zaman zarfı
*pek----miktar zarfı
*dışarıya çıkar çıkmaz ------zaman zarfı
*gülünç-------durum zarfı
4.C
5.E
6.E
7.B
8.A
9.B
10.D
11.-- İnandırma, aydınlatma, kendi görüşünü kabul ettirme amaç edinilir.
--------Okuyucu ve dinleyiciyi ikna etmek, düşündürmek ve üzerinde durulan konudan uzaklaşmamak için bazı kelime, kelime grupları ve cümleler tekrar edilir----------- Kavramları tanımlama ve açıklama önemlidir
------ Konuşmacı ve yazar üzerinde durduğu konuyu aydınlatmak ve düşüncelerini kabul ettirmek için örneklere başvurur.
----------- Kanıtlayıcı anlatımda hitap edilen toplumun kültür düzeyi ve beklentileri önemlidir.
12. Dil daha çok göndergesel işlevde kullanılır
13. Okuyucu ve dinleyiciyi ikna etmek, düşündürmek ve üzerinde durulan konudan uzaklaşmamak için bazı kelime, kelime grupları ve cümleler tekrar edilir.
Sayfa 175
3 Çocukların Hayal Dünyasını Zenginleştiyor .. Hayal Kurma Becerisini Artırıyor ..
4.TeknoLoji Hayalleri Geliştirmiştir .. ( İlk Buluşlar Hayalle Oluşmuştur Tabikide Ama Sonrası Teknolojiye Bağlı Kalmıştır
5. Yüzyıllar önceki hayaL Örn: Telefonda GörüntüLü Konuşmak Olabilir .. Şimdiki Hayalimiz İse Gökyüzünde Gezmek Arabalarla
6. Bilim Kurgu :Bilim kurgu (veya bilimkurgu), yakın ya da uzak gelecek ile ilgili hikayelerin bugün mümkün olmayan bilim ve teknoloji unsurlarını kullanarak oluşturulmasıdır. Bilim kurgu bazen geçmisi de kurgulayabilir.
Bilim kurgu bir sanat türü olarak çok daha önceleri var olduğu halde, adına kavuşması için 50'li yıllarda bu şekilde adlandırmasını beklemiştir
Sayfa 177
1. İnsana Özgü Eylemler Cansız varlıklara Verilmiştir. Örn :Savaşa Gitmek , EvLenme
2. Düşşel Anlatımın Belirli Bir Sınırı Yoktur
2.Etkinlik
Kişileştirilmiş Varlıklar sağlar
3.Etkinlik
| Bitmeyecek Öykü İçin 1.Metin |
KıvrımLarLa ( İle ), Bir Kemerle ( İle ), Çünkü
> Ağrı Dağı İçin 2.Metin< style="font-weight: bold;">DünyaLar Savaşı 3.Metin
Kadarıyla ( İle )
OnLar <İçin>
Süngerler
edebilmek
Geçmiş Olsun 4.Metin
AynıyLa ( İle )
Kabuslarıyla ( İle )
Ağaçları ( ile )
Bulutlarla ( ile )
Onlarla ( ile )
4. Etkinlik
Ağrı Dağı İçin ;
Olay : Genç Dağın Padişah Olması,Evlenmesi
Kişiler : Kaf Dağı ,Yeni Kaf Dağı
Mekan : Anadolu'nun Doğunun Doğusu
Zaman : Çok Zaman Önce
DünyaLar Savaşı İçin :
Olay : Marslıların Dünyaya Gelmesi
KişiLer : Marslılar,Karıncalar,İnsanlar
Mekan : Dünya
Zaman : MarsLıların Dünyaya Geldiği Zaman
Sayfa 180
7.Etkinlik DÜŞSEL (FANTASTİK) ANLATIM Düşsel Anlatımın Özellikleri:
1.Düşsel Aanlatımda konu; olağanüstü ve fantastik özelliklere sahip, hayal ürünüdür.
2.Zaman belirli ya da belirsizdir; olağanüstü özelliklere sahip olabilir.
3.>Mekân, olağanüstü, düşsel öğelerden oluşmuş olabilir. Mekân günlük yaşamda karşılaşamayacağımız niteliktedir.
4.Kişiler çoğu zaman gerçekten uzak kişilerdir. Olağanüstü nitelikte olabilirler.
5.Düşsel anlatımda hayal, varsayım, abartma, kişileştirme gibi unsurlar çok kullanılır.
6.Daha çok di’ li veya miş’li geçmiş zaman kipi kullanılır.
Örnekler: Harry Potter, Yüzüklerin Efendisi, Gora, E.T,Yıldız Savaşları
Düşsel Anlatımla; Düşsel Olmayan Metinlerin Benzer Ve Farklı Yönleri:
Benzerlikleri:
Her iki anlatımda da yapıyı meydana getiren ögeler (kişi,zaman,mekan,ve olay örgüsü)aynıdır.
Farklılıkları:
1.Düşsel anlatımda D.A.da konu; olağanüstü ve fantastik özelliklere sahip,hayal ürünüdür.
Düşsel Olmayan Anlatımda: Konu yaşanmış ya da yaşanabilir olmalıdır. Günlük yaşama ait unsurlar konu olabilir.
2. Düşsel anlatımda Tema hayali unsurlardan oluşur
Düşsel Olmayan Anlatımda: Tema konuyla ilgili olarak günlük yaşama ait, yaşanabilir özelliktedir.
3. Düşsel anlatımda:Zaman belirli ya da belirsizdir. Bazen zaman ötesi nitelikler taşır.
Düşsel Olmayan Anlatımda: Zaman belirli ya da belirsizdir. İçinde bulunduğumuz zamanın özelliklerine sahiptir.
4. Düşsel anlatımda: Mekân olağanüstü, düşsel ögelerden oluşmuş olabilir. Mekân günlük yaşamda karşılaşamayacağımız niteliktedir.
Düşsel Olmayan Anlatımda: Mekân, olağanüstü düşsel ögelerden uzak sıradan, günlük yaşamda karşılaşacağımız mekânlardır
5. Düşsel anlatımda: Kişiler çoğu zaman gerçekten uzak kişilerdir. Olağanüstü nitelikte olabilirler.
Düşsel Olmayan Anlatımda: Kişiler gerçekte olabilecek, sıradan, günlük yaşamda karşılaşabileceğimiz kişilerdir.
Sayfa 181
11.etkinlik
yaratık upuzun tırnaklarıyla boşluğa bir şeyler çizmeye başladı.o anda ortaya bir ekran çıktı ve uzayın yedinci boyutu göründü ve boyutta yolculuk yaparken uzay mekiğinde beliren bir arıza yüzünden kendini dünyada buldu.Arızayı ne kadar gidermeye uğraştıysa da dünyadaki teknolojinin çok geride olması nedeniyle bir türlü sorunu gideremiyordu.Bu arada bir evin çatısına düştüğü için,gürültüyü duyan evin küçük kızı bu yaratığı görmüştü.Yaratık gördüğü bu dünyalıyı analiz etmeye başladı.Küçük kız yaşının getirdiği sevimlilikle yaratığın antenlerini çekiyor,nasıl 5 kola sahip olduğunu soruyordu.Yaratık sadece zihin gücüyle iletişim kurabiliyordu ve bu küçük dünyalıya garip bir duyguyla
yaklaşıyordu.Mekikten çıkardığı bir sakız yardımıyla şekil değiştirip insan kılığına büründü ve küçük kızla dünyada yaşamaya başladı ama onun dünyada yaşaması ve oraya alışması zor oluyordu.....
sayfa 182
Ölçme ve Değerlendirme
1)D,Y,D
2)ilk cümlede -ile edat
ikinci cümlede gibi edat
üçüncü cümlede göre edat
dördüncü cümlede için edat
beşinci cümlede kadar edat
3)D
4)D
5)d
6)karşılaştırma:kardeşine göre biraz daha kısa boylu
7)eve doğru yol aldık
8)birliktelik:arkadaslarıyla kutuphaneye gittiler araç:mektubu daktiloyla yazmış durum:çevresine saygıyla davranırdı
9)eşitlik=onun gibi ,benzerlık:tılkı gibi kurnaz
10)-Sınırlandırma yoktur
-Kişileştirmeler vardır
-Abartma çok kullanılır
Sayfa 185
basit bağlaçlar=ve,ile
türemiş bağlaçlar=yalnız
birleşik bağlaçlar=veya,ya da
Sayfa 187
6. Etkinlik
Roman,hikaye,tiyatro,şiir,deneme
Sayfa 188
7. Etkinlik
Benzerlikler=Hayal gücü vardır
Farklılıklar gelecekten söz eden anlatımda mekan bakımından gerçeğe daha yakındır,konu bakımından gerçekleşebilir konulardır,zaman bakımından gelecekten bahsedilir.Düşsel anlatımda mekan bakımından hayalidir,konu bakımından gerçekleşmesi imkansızdır,tema bakımından hayalidir tahminidir.
Sayfa 189
9. Etkinlik
Varsayımlarla oluşturulur
Hayaller anlatılır
Yapı unsurları gerçekçidir.
10. Etkinlik
Ancak=Bu işi ancak sen becerebilirsin(edat)
Seninle gelirim ancak bana yardım edersen(bağlaç)
yalnız=Yalnız ben varım(edat)
Aradım yalnız bulamadım(bağlaç)
Yalnız insan(sıfat)
Yalnızlık çok kötüdür(isim)
Sayfa 191
Ölçme ve Değerlendirme
1)Haftada 3 gecede yemekten sonra evden çıkarak bu süküngah-ı aramişi bırakarak Veznecilere kadar gider.
Ahmet Cemil önce dinler,sonra dinlemeksizin susardı.
Bir vakit gelirdi ve her ikisi de yorulur,çocuk küçücük eli ile ağzını saklayıp yalandan esnemeye başlar.
2)D,D,Y
3)E
4)C
5)C
6)B
7)C
8)A
9)E
10)C
11)D
Sayfa 198
8. Etkinlik-Sohbet,mülakat ve diyalog metinleri söyleşmeye bağlıdır
-Karşılıklı konuşma metinleri kişilere göre değişir
-Jest ve mimikler önemlidir
-Görme ve işitme duyularına dayalıdır
-Tekrarlar önemli yer tutar
10. Etkinlik
Söyleşmeye bağlı anlatımın kullanıldığı metin türleri = Roman,hikaye,tiyatro,mülakat,röportaj
13. Etkinlik
Acıma:Ah yavrum
Özlem:Ah geçmiş yıllar
Öfke:Ah bir elime geçerse
Hatırlama:Ha şimdi anladım
Uyarma:Akıllı ol ha!
İsteklendirme:Ha gayret
Kızma:Aaaaa!!
Hitap:A evladım
Sevinme:Aaaa sen mi geldin
Sevinme:Vay kimler gelmiş
Acıma:Vay halinize
Sayfa 200
Ölçme ve Değerlendirme
1)-Roman,hikaye ve tiyatrolardaki karşılıklı konuşmalara diyalog,iç konuşmalara ise monolog denir.
-Karşılıklı konuşmaların seviyesi kişiye göre değişir.
2)D,Y,D,Y,D
3)E
4)B
5)E
Sayfa 206
11. etkinlik
Özellikleri:
1.Okuyucuda uyandırılmak istenen etkiye göre düzenlenir.
2.Ses, taklit, hareket ve konuşma önemlidir.
3.Mizahi unsurlarda gerçekten sapma vardır.
4.Mizahi unsurları oluşturmada karşılaştırmalar, durumlar, hareketler, kelime ve kelime gruplarından yararlanılabilir.
5.Amaç okuyucuyu düşündürmek ve eğlendirmektir.
6. Roman, hikâye, tiyatro, şiir, deneme gibi türlerde kullanılır.
7.Mizahi anlatımlarda dil bir olayı anlatmak için kullanılır.(sanatsal, edebi işlevlerde kull.)
sayfa 207
1.*cümle dışı unsurdur.
*büyük harfle
*hitaptır
*yok
2.Y,D,Y
3.B 4.C 5.D
6.alay ,bir kişi veya bir şeyle eğlenme onu küçümsemedir.hiciv ise ;alay yoluyla kötülemedir.kara mizah da ise amaç güldürürken düşündürmektir.
7.*Okuyucuda uyandırılmak istenen etkiye göre düzenlenir.
*Ses, taklit, hareket ve konuşma önemlidir.
*Mizahi unsurlarda gerçekten sapma vardır.
*Mizahi unsurları oluşturmada karşılaştırmalar, durumlar, hareketler, kelime ve kelime gruplarından yararlanılabilir.
*Amaç okuyucuyu düşündürmek ve eğlendirmektir.
* Roman, hikâye, tiyatro, şiir, deneme gibi türlerde kullanılır.
*Mizahi anlatımlarda dil bir olayı anlatmak için kullanılır.
8.Humor ve ironide amaç dolaylı yönden,sezdirmeden nükte yapmaktır.
9.Nasrettin hoca fıkralarında nasrettin hocanın olaylar karşısında göstermiş olduğu tavır ve söylemiş olduğu sözler mizahı sağlayan ögelerdir.
Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme
1.D
2.B
3.C
4.D
5.B
6.A
7.C
8.D
9.A
10.D
11.D
12.C
13.A
14.B
15.D
16.E
17.B
18.B
19.E
20.A
Yapılan gözlem çalışmaları sonucunda gözlem yöntemleri hakkında şu sonuçlara varılır:
gözlem yöntemleri:
1.doğrudan gözlem(sınıf gözlemi)
2.hatırda kalmış olayları ve varlıkları hatırlamayla yapılan gözlem
3.hayale dayanarak gerçekleştirilen gözlem
22.etkinlik:
Uzun ve geniş kanatları ,büyük ve geniş pençeleri ,keskin gözleriyle asaley ve gücün sembolü olan kartallar ,asaletlerine yakışır şekilde yükseklerde yaşar.usta bir avcı olan bu kuş ,yaşadığı yüksek yerlerden keskin gözleriyle geniş bir alanı adeta radar gibi tarar ve bulduğu avının üstüne hedefe kilitlenmiş bir füze gibi süzülür ,güçlü pençeleriyle avını yakalar
SAYFA 101
23.ETKİNİLİK
Ben onları numaralandırdım sırasıyla yazıyorum
1-açıklayıcı betimleme: hastalığın sebebini açıkladığından dolayı
2-tahlil: ruhsal çözümleme olduğu için
3-açıklayıcı betimleme: kendini açıklama, akrabalık bildirme
4-açıklayıcı betimleme: neden sonuç ilişkisi olduğu için
5-açıklayıcı betimleme: özelliğini belirttiği için
6-açıklayıcı betimleme: özelliğini belirttiği için
7-sanatsal betimleme: gecenin özelliğinden dolayı
8-açıkşayıcı betimleme: ağız boşluğunun özelliği verildiği için
9-tahlil: ruhsal çözümleme olduğu için
10-sanatsal betimleme: kişinin özelliğini betimlediği için
Sayfa 102
26.etkinlik:Bir Pazar akşamı sokağın sessizliğinde ilerlerken,soğuğun iliklerime kadar sızdığını hissetmek,o karanlık içerisinde geride bıraktığım yerlerden sanki gelen sesleri duymak beni öyle ürkütüyordu, öyle korkutuyordu ki bir an hayatın son bulduğu düşüncesine kapıldım...Sanki bitmez bir kış akşamıydı...
27.etkinlik:betimlemenin kullanıldığı türler:hikaye,roman,destan,şiir,gezi yazısı,deneme yazısı
28.etkinlik:deyim aktarması selamlara durmuş.selamlama insana özgü birşeydir.aktarmanın türü insandan doğaya yapılmış.
aslan miyav demez kükrer tam tersi olması gerekli.
ay danlıyor gökyüzünden deyiminde gökyüzünden üstümüze yağmur yağar.doğadan doğaya.
aslanlarımız yani askerlerimiz demek gerekir.doğadan insana aktarım
güle naz bülbül eder güle naz insan naz eder bu yüzden insandan doğaya aktarım var...
29.etkinlik
ad aktarması yapılış şekli
dönüyor pullu cepken burda dönen pullu cepken ve allı şalvar
dönüyor allı şalvar. değil dönen insandan bahsediyor.
tencere yarım saattir kaynıyor. kaynayan tencere değil içindeki
yemektir.
Cahit Sıtkı'yı tavsiye ederim. burda cahit sıtkının eserlerini tavsiye
ediyor.
motorlu,iskeleye yanaştı. burda motorlu bir taşıtın iskeleye
yanaşmasından bahsediyor.
uçağımız birazdan Erzurum'a inecek. uçak erzuruma değil havalimanına
iner.
30.etkinlik
-dize ve cümlelerde bulunan niteleme sıfatları
ipek fabrikası,ağırlaşan hava,mini mini çoçuklar,tahta beşik
upuzun,kesik saç
kapkara gülümseyen bulut,kıpkırmızı bir virgül
ışıl ışıl gözler,taze taze simitler,masmavi gözlü çoçuk
-sıfatlarda pekiştirme;
iki yolla yapılır.
1.ikilemelerle yapılan pekiştirmeler
iri iri gözler,koca koca ağaçlar gibi..
2.''m,p,r,s'' ünsüzleriyle yapılan pekiştirmeler
yemyeşil vadi,ipince defter gibi..
-pekiştirme sıfatlarının işlevleri
pekiştirme sıfatları sözcüklerin anlamını güçlendirmek için kullanılır.
pekiştirilmiş sıfatlar diğer sıfatların özelliklerine sahiptir.
31.etkinlik
-niteleme sıfatları,
korkunç dalga,boğuşan gemici,biricik liman
soluk bir dilim ay,buz tutmuş iri çam
ıslak hava,geniş bir sıkıntı
-niteleme sıfatlarından küçültme anlamlı olanlar,
kısacık,biricik,ekşimsi,yeşilimtrak
-küçültme anlamı katan ekler,
cik,ce,msi,mtrak
32.etkinlik
EŞİTLİK ÜSTÜNLÜK EN ÜSTÜNLÜK AŞIRILIK
Ceviz kadar
Senin kadar Daha yeşil
Daha büyük En büyük
En zararlı Çok çalışkan
Pek güzel
Pek nezih
33.etkinlik 1.cümle
her insan:belgisiz sıfat
herkes:belgisiz zamir
2.cümle
hangi:soru sıfatı
hangileri:soru zamiri
3.cümle
bu:işaret sıfatı
buraya:işaret zamiri
4.cümle
o:işaret sıfatı
orası:işaret zamiri
5.cümle
yaşlı:sıfat
yaşlılara:zamir
6.cümle
güzel:niteleme sıfatı
güzel:niteleme sıfatı
ölçme değerlendirme
-açıklayıcı ve sanatsal betimleme
-tahlil
-fiziksel betimleme
-D
-D
test cevapları-a,d,a,c,c,b,c,e,e,b,b,c,d,a
17.burun sözcüğünde insandan doğaya deyim aktarması yaplmıştır.organ adı olan burun sözcüğü coğrafi bir terim olarak kullanılmış ve insandan doğaya aktarım yaplmıştır.
18.ad aktarması uzun kol sözcüğyle yaplmştr.uzun kolla kastedilen uzun kollu giysidir.cümlede parça bütün ilişkisine dayalı ad aktarması vardır.
19.betimlemeler yapılırken tasvir edilen varlığın özellikleri ayrıntılarıyla verilmk istenir.varlıkların niteliklerini tanıtan onları belirten sözcük türleride sıfatlardır.bu yüzden betimleme yapılırken sıfatlardan yararlanılır.
sayfa 104
30.etkinlik
Rüzgarsız,kesik,yoksuz,kapalı
upuzun,kapkara,alev gibi kıpkırmızı,minimini,ışıl ışıl ,taze taze ,masmavi,sımsıcak,tertemiz
-bu sufatlardan mini mini,upuzun,kapkara,kıpkırmızı,ışıl ışıl,taze taze,
masmavi,sımsıcak,tertemiz anlam yönünden güçlendirilmiştir.
-sıfatlarda pekiştirme iki yolla yapılır.
1)ikilemlerle yapılan pekiştirmeler:
iri iri gözler,koca koca ağaçlar
2.)''m,p,r,s''ünsüzleriyle yapılan pekiştirmeler:
yemyeşil vadi,ipince defter...
geniş mi geniş odaları vardı bu evin
küçük küçük taşları tpolayıp koydu cebine
kıpkısasaçlarıyla çok hoş görünüyordu.
Pekiştirme sıfatları sözcüklein anlamını güçlendirmek için kullanılır.pekiştirilmiş sıfatlar diğer sıfatların özelliklerine sahiptir.
31.etkinlik
*korkunç,biricik,soluk,iri,kaskatı,geniş,derince,y eşilimtırak
*küçültme anlamı taşıyan niteleme sıfatları:biricik,kısacık,derince,ekşimsi,yeşilimt ırak
*-cik,-ce,-msi,-mtırak ekleri sıfatlara küçültme anlamı katan eklerdir.
sayfa 105
32.etkinlik
eşitlik:Ceviz kadar,senin kadar
üstünlük:Daha yeşil,daha büyük en üstünlük:En büyük,en zararlı
aşırılık:Çok çalışkan,pek güzel,pek nezih,pek sevimli
33.etkinlik
her insan:belgisiz sıfat
herkes:belgisiz zamir
hangi:soru sıfatı
hangileri:soru zamiri
bu:işaret sıfatı buraya:işaret zamiri
o:işaret sıfatı
orası:işaret zamiri
yaşlı:sıfat
yaşlılara:zamir
Ölçme ve Değerlendirme
1.açıklayıcı betimleme ve sanatsal betimleme
tahlil,simgesel betimleme
2.D 3.A 4.D
5.A
6.C 7.C
8.B
9.C 10.E
11.E
12.B 13.B
14.C
15.D
16.A
17.Cümlesinde burun sözcüğünde insandan doğaya deyim aktarması vardır.organ adı olan burun sözcüğü coğrafi bir terim olarak kullanılmış ve insandan doğaya bir aktarma yapılmıştır.
18.ad aktarması uzun kol sözcükleriyle yapılmıştır.uzun kolla kastedilen uzun kollu giysidir.cümlede parça -bütün ilişkisine dayalı ad aktarması vardır.
19.betimlemeler yapılırken tasvir edilen varlığın özellikleri ayrıntılarıyla verilmek istenir.varlıkların niteliklerini tanıtan ,onları belirten sözcük türleri de sıfatlardır.bu yüzden betimleme yapılırken sıfatlardan yararlanılır.
Sayfa 109
1.insanların ses tonu duygularına göre değişiklik gösterir.kızgın,sinirli bir insan ses tonunu yükselterek ,bağırarak konuşur.heyecanlı bir insanın sesi titrerken ,üzgün bir insanın ses tonu alçalır.
3.şiir okurken fon müziklerinin kullanılması şiirin anlatımını gücünü artırır.okunan şiire uygun olan fon müzikleri iletilmek istenen duyguyu daha etkili kılar,duygusal bir ortam oluşmasını sağlar.
4.yazılı anlatım türlerinden biri olan şiirlerde,roman,hikaye ve tiyatrolardaki içe dönük konuşmalarda (monologlar)duygular ifade edilmeye çalışılır.
5.*iki cümlede aynı olayı anlatmaktadır.
*ikinci cümle ,duyguları harekete geçirmede daha etkilidir;çünkü güneşin doğuşu,hayal gücünden ,duygulardan yararlanılarak ifade edilmiştir.
1.etkinlik
AKINCILAR
Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik
Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik
Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: “ilerle!”
Bir yaz günü geçtik Tunadan kafilelerle
şimşek gibi atıldık bir semte yedi koldan
şimşek gibi Türk atlarının geçtiği yoldan
Bir gün yine doludizgin atlarımızla
Yerden yedi kat arşa kanatlandık o hızla
Cennette bu gün gülleri açmış görürüz de
Hala o kızıl hatıra gitmez gözümüzde
Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik
Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik
Yahya Kemal Beyatlı
8.etkınlıgın 2.sorusu
ısımlerın yerını kısı kısı ısaret ve belgısısızlık ve soru yoluyla tutan zamırler bu ayrıma gore sınıflandırılır…
3.sorusu,
zamirler metnın içindekı ısımlerın yerını tutarak cumleler arasında anlam bılgısı kurulmasında gorev alır…
sayfa 110
1-Bülbül şiirinin yazılış sebebini mehmet akif ersoy şöle açııklar:"Bu manzume yazılırken Yunan istilası altındaki topraklarımıza,hususiye ßursa'ya dair,elim haberler geliyordu;tetkikine de imkan yoktu."
3-şiirdeki imgler özellikleri;
sular zaten kararmıştı--akşamın olması
ıssız bir karanlık--gece
hilkat kesilmiş lal--bütün varlıkların sessizliği
dönüp meziye tırmandım--geçmişi hatırlamak
eninler çağlayıp durdu--inleyişler,iniltiler
ağaçlar,taşlar ürpermişti,güya Sür-ı Mehşer'di--kıyamat günü
hazan ağlar baharımda--kötü kader,nasipsizlik
4-metindeki ses benzerlikleri;kelime cümle düzeyindeki tekrarlar,kafiyeler ve yapılan söz sanatları ahenk unsurları olarak kullanılmıştır.
5-şiirdeki kelime ve cümle seviyesindeki tekrarlar anlatımı güçlendirmek amacıyla ahenk unsuru olarak kullanılmıştır.
6-şiirde İzmir'in işgali üzerinde duyulan üzüntü bülbülün feryatları iLe dile getirilmeye çalışılmış ve şairi "ben" kelimesiyle "halkın" duygularını dile getirmeye çalışılmıştır.
2.ETKİNLİK
şiirde geen "o,ne,sen,ben" szöcükleri isimlerin yerini kişi,soru ve işaret yoluyla tutarak zamir görevinde kullanılmıştır.ßu zamirler isimlerin yerini tutarak ve kendilerinden önceki cümlelerle anlam ilişkileri kurulmasını sağlamak amacıyla metinde görev almıştır.
3.ETKİNLİK
vadiyi sarmıştı--kaplamak
taşarken haşrolup beynimde--çok,fazla
zalamın sinesinden fışkıran--çıkmak(ses)
eninler çağlayıp durdu--devamlılık
kıyametler koparmak--bağırmak
bir damlacık göğsünde--çok küçük
hiç bilmez afakım--hayat
serilmiş gövdeler--insan .....
sayfa 111
2. etkinlik
*şiirde geçen ''o,ne,sen,ben''sözcükleri ismlerin yerini kişi,soru ve işaret yoluyla tutarak zamir görevinde kullanılmıştır.bu zamirler isimlerin yeri tutarak ve kendilerinden önceki cümlelerle anlam ilişkileri kurulmasını sağlamak amacıyla metinde görev almıştır.
3. etkinlik
vadiyi sarmıştı.__kaplamak
serilmiş gövdeler__insan
bir damlacık göğsünde__çok küçük
zalamın sinesinden fışkıran__çıkmak(ses)
hiç bilmez afakım__hayat
4. etkinlik
*verilen şiirde geçen ilk çağ ırmakları,sedef eller,çağlar,katı bir yalnızlık,yabancı,gök,ölü sözcük ve sözcük grupları kendi anlamlarının dışında farklı anlamlara gelecek şekilde ,çağrışım yapacak şekilde kullanılmıştır.
5. etkinlik
*''bülbül''ve ''yok gibi yaşamak''şiirleri lirik bir anlatım kullanılarak oluşturulmuş ve şiirlerde bir mutsuzluk teması işlenmiştir.''bülbül''şiirlerinde izmir'in işgali üzerine duyulan mutsuzluk ''yok gibi yaşamak''şiirlerinde de yalnızlıktan kaynaklanan bir mutsuzluk dile getirilmeye çalışılmıştır.
6. etkinlik
*şiirde geçen ''ben ,sen,kendim''zamirleri kişi isimlerinin ;''bu,her şey,bunlar ''zamirleride varlık isimlerinin yerini tutması için kullanışmıştır.
7. etkinlik
-*''kaç defa elime bir sopa alıp bunları önüme katarak kendi ormanlarına doğru sürmek arzusunu duydum.
*onun için değilmidir ki ben araların da dolaşıken kaba kaba sırıtırlardı ve sağ tarafımda bir boş torba gibi sallanan yenimle oynamaya kalkışırlardı.
*zira sağ kolumu,ben onlar için kaybettim.
----metinde kullanılan zamirler,isimlerin yerini tutarak cümleler arasındaki anlam ilişkisinin kurulmasını sağlamıştır.
8. etkinlik
ŞAHIS ZAMİRİ İŞARET ZAMİRİ BELGİSİZ ZAMİR SORU ZAMİRİ
TEKLİK Sen,ben,o,kendi
kendim Bu,şu,o,burda Bütün kimse
Hiç kimse Ne?
ÇOKLUK onlar bunlar ------------------- Neler?
-isimlerin yerini kişi,işaret,belgisizlik ve soru yoluyla tutan zamirler bu ayrıma göre sınıflandırılır.
-zamirler metin içindeki isimlerin yerini tutarak ,cümleler arasında anlam ilgisi kurulmasında görev alır.
4 ve 5.metin soruları
*sen ben o şiiri üç şahıs arasındaki bağlamda verilmiş ve metni oluşturan parçalar bu üç şahıs arasındaki ilşikileri verecek şekilde biraraya getirilmiştir.
*dünyanın bütün çiçekleri şiiri öğretmen -öğrenci bağlamında verilmiş ve şiiri oluşturan parçalar öğretmen-öğrenci arasındaki bu sevgi bağını verecek şekilde birarya getirilmiştir.
9.etkinlik
*''sen.ben.o ''şiirindeki şahıs zamirleri:ben,sen,o__tekil
*dünyanın bütün çiçekleri şiirindeki şahıs zamirleri:
ben:tekil
siz,onlar:çoğul
----*kişi zamirleri ,kişi isimlerinin yerine kullanılan zamirlerdir.dolayısıyla bir isme bağlı olmadan bütün kişileri karşılayabilirler.kapsamları isimlerden çok daha geniştir.gerektiğinde bütün isimleri ifade ederler.
10.etkinlik
*şiirdeki şahıs zamirler:''ben,bizve kendim''dir.
*kendim dönüşlülük zamiri ,ben zamirini pekiştiren zamirdir.
*kendi dönüşlülük zamirinin şahıs zamiriyle birlikte kullanılması anlamının pekiştirilmesini sağlar.
*yaşlı adam kendi kendine gülüyordu.
bunu sen kendin istedin.
*saygı anlamında ''sen''yerine ''siz''zamiri kullanılabilir.
''siz önden buyurun''
övünme amacıyla ''ben'' yerine''biz''zamiri kullanılabilir.
bizmde bir bildiğimiz var.
sayfa 113
1.soru
sen ben o sıırı uc sahıs arasındaki bağlamda verılmıs ve metni olusturan parcalar bu uc sahıs arasındakı ılıskılerı verecek sekılde bır araya getırılmıstır. 9.etkınlık;1.sı;
kısı zamirleri kısı isimlerinin yerine kullanılan zamirlerdir.dolayısıyla bir isme olmadan bütün kıslerı karsılayabılırler
5.metin soruları
*sen ben o şiiri üç şahıs arasındaki bağlamda verilmiş ve metni oluşturan parçalar bu üç şahıs arasındaki ilişkileri verecek şekilde bir araya getirilmiştir.
*dünyanın bütün çiçekleri şiiri öğretmen -öğrenci bağlamında verilmiş ve şiiri oluşturan parçalar öğretmen-öğrenci arasındaki bu sevgi bağını verecek şekilde bir araya getirilmiştir.
9.etkinlik
*''sen.ben.o ''şiirindeki şahıs zamirleri:ben,sen,o__tekil
*dünyanın bütün çiçekleri şiirindeki şahıs zamirleri:
ben:tekil
siz,onlar:çoğul
----*kişi zamirleri ,kişi isimlerinin yerine kullanılan zamirlerdir.dolayısıyla bir isme bağlı olmadan bütün kişileri karşılayabilirler.kapsamları isimlerden çok daha geniştir.gerektiğinde bütün isimleri ifade ederler.
sayfa 114
10.etkinlik
*şiirdeki şahıs zamirler:''ben,bizve kendim''dir.
*kendim dönüşlülük zamiri ,ben zamirini pekiştiren zamirdir.
*kendi dönüşlülük zamirinin şahıs zamiriyle birlikte kullanılması anlamının pekiştirilmesini sağlar.
*yaşlı adam kendi kendine gülüyordu.
bunu sen kendin istedin.
*saygı anlamında ''sen''yerine ''siz''zamiri kullanılabilir.
''siz önden buyurun''
övünme amacıyla ''ben'' yerine''biz''zamiri kullanılabilir.
bizimde bir bildiğimiz var.
sayfa 115
7.ve 8.metnin soruları
1.beni unutma şiirindeki şair''sevdiği''kişiye, ''bizim memleket''şiirinde ise şair ''memleketinin insanlarına''seslenmektedir.
2.bu şiirlerin yazılış amacı duyguları harekete geçirmektir.
3.'bizim memleket''şiirinde
vatan sevgisi iyimser bir şekilde , bülbül şiirinde ise karamsar bir şekilde ele alınmıştır.
11.etkinlik
*şairler içinde bulundukları ruh hallerine göre aynı duyguyu farklı yorumlarla dile getirebilirler
12.etkinlik
*beni unutma ve bizim memleket şiirlerindeki varlıkların yerini işaret yoluyla tutan veya varlıkları işaret yoluyla belirten sözcükler:
o saatler -işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
o çılgın rüzgar-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
şu yollar-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
o iller-işaret sıfatı (varlığı işaret yolula belirtiyor.)
orada -işaret zamiri (varlığın yerini işaret yolula tutuyor.)
13.etkinlik
-metinde geçen işaret zamirleri ve işaret sıfatları:
işaret sıfatları
bu tükenmez musiki
bu orman
o alev gömleği
bu yağmur
bu kıldan ince yağmur
bu rüzgar
bu has ekmek
işaret zamiri
orada
bunlar göz pınarları
bunlar göz yaylası
bu mu
sayfa 116
14.etkinlik
*bu
işaret zamiri:bu,diğerinden daha güzel.
işaret sıfatı:bu kitap daha güzel.
*şu
işaret zamiri:şu,benim arkadaşım.
işaret sıfatı:şu adam az önce seni sordu.
*o
işaret zamiri,bizim arabamız.
işaret sıfatı araba bizim.
*böyle
işaret zamiri:ben de böylesine görmedim.
işaret sıfatı:böyle insanlarla karşılaşınca dikkatli ol.
15.etkinlik
*bu düşünceler içerisinde gecenin karanlık saatlerinde yalnız başıma yürüyordum.böyle birşey nasıl olabilirdi?bütün bu olanlar hayata olan bağlılığımı azaltmıştı.böyle şeyler demek ki herkesin başına bu şekilde gelebiliyormuş.
16.etkinlik
*''onlarla ağlamış ,onlarla gülmüşüm__onlar(türküler)insan dışı varlığın yerini tutmuştur.
*o gitmek istedi.__o(çocuk)insanın yerini tutmuştur.
*bir şey var sanki onu soruyorum.__o (nesne)insan dışı varlığın yerini tutmuştur.
sayfa 117
9.metin soruları
1.Yazar içindeki duyguları belirtmek için metni yazmıştır.
2.Yazar metinde kişisel duygularını dile getirmiştir.
3.Metnin teması ''sevgi''dir.metindeki sevgi temasını işlemek için cümleler bir araya getirilmiştir.
4.Metinde geçen ''kimsiniz,neye''sözcükler ismin yerini soru yoluyla tutan sözcüklerdir.
17.etkinlik
*şiirlerde ,öykü,roman ve tiyatro eserlerindeki içe dönük konuşmalarda coşku ve heyecana bağlı anlatım kullanılır.
*lirik anlatımla oluşturulmuş metinlerde dil heyecana bağlı işlevinde kullanılır.
''nihayet gönlüme baharı getiren sesiniz.
''benim ezeli melikem''gibi
sayfa 118
18.etkinlik
DEVRİK CÜMLELER Yeniden kendimi buldum mektubunuzda
EKSİLTİLİ CÜMLELER Şubatın ilk günleri Ankara
SORU CÜMLELERİ Sensiz sıhhat neye yarar?
KISA CÜMLELER Fırtınalar diniyor
MECAZ VE YAN ANLAMLI KELİMELER Kopuş,ufuk
ŞAHIS ZAMİRLERİ Kendisi,biz,sizi,sizde…
sayfa 119
21.etkinlik
belgisiz zamir: hiçbirini beğenmedim.
kitapta yazıyor zaten.
bazıların değişmez prensipleri vardır.
kitapta yazıyor zaten.
kimileri annesinden ayrılmaz.
başka istemiyorum.
kitapta yazıyor zaten.
belgisiz sıfat
kitapta yazıyor zaten.
birkaç çocuk kenarda oturmuş oyun oynuyorlardı.
kitapta yazıyor zaten.
hiçbir söz kulağına girmiyor.
kitapta yazıyor zaten.
kitapta yazıyor zaten.
sayfa 120
22.etkinlik
*metinlerde geçen ''ne,kim,nerde,nereye,neydi''s özcükleri isimlerin yerini soru yoluyla tutan soru zamirleridir.şiirlerdeki bu zamirlerin yerine bir isim getirilemez.bu isimler bilinmediği için soru zamiri kullanılarak cümleye anlam kazandırılmıştır.
23. etkinlik
şahıs zamiri
basit zamir: siz,ben,kendi,kendisi,onu,biz,kendiniz.
birleşik zamir: yok.
işaret zamiri
basit zamir nları
birleşik zamir: burada,orada
->belgisiz zamir
basit zamir:herkes,hepimiz
birleşik zamir: yok.
->soru zamiri
basit zamir: kimler
birleşik zamir: yok.
24.etkinlik
->soru zamiri
hangi: hangisini beğendin?
ne kadar: ne kadar alacaksın?
kaç: elbiseyi kaça aldın?
->soru sıfatı
hangi: hangi oyuncağı aldın?
ne kadar: ne kadar para verdin?
kaç: kaç insan vardı?
sayfa 121
25.etkinlik
ne yaptın?__soru zamiri
nerde yaptın?__soru zamiri
ne zaman yaptın?
nasıl yaptın?
niçin yaptın?
kim yaptı?__soru zamiri
26.etkinlik
kimi: sıfat : kimi insanlar mı bilmiyor?
zamir: kimi çağırdın?
öteki: sıfat: çürük olan öteki meyvalar mı?
zamir: beğendiğin öteki miydi?
bazı: sıfat: camı kıranlar bazı çocuklar mıydı?
zamir: bağıranlar bazıları mıydı?
Ölçme ve Değerlendirme
1.mecaz ve yan
heyecana bağlı
sıfat- zamir
isim-zamir
2.Y,D,D,D,Y,
3.B
4.A
5.D
6.B
7.kim: soru zamiri
kimsenin: belgisiz zamir
ne: soru zamiri
burada : işaret zamiri
şey: belgisiz zamir
nedir: soru zamiri
öteki: işaret zamiri
kim: soru zamiri
nerede: soru zamiri
ne: soru zamiri
8.Şiirlerde ,hikaye,roman ve tiyatro eserlerinde coşku ve heyecana bağluı anlatımdan yararlanılır.
9.Öyküleyici anlatımda olay veya durumlar anlatılırken,duygusal düşünceler katılmaz.coşku ve heyecana bağlı anlatımda duygular ve içinde buluulan ruh hali yansıtılır.
Sayfa 123
2. etkinlik
Türeyiş Destanı
Bir Uygur destanıdır. Büyük Türk İmparatorluğunu Göktürkler' den devralan Uygur Türkler' i Türeyiş Destanı ile soylarının vücud buluşunu anlatırken aynı zamanda da bütün Türk boylarında hakim bir inanış olarak beliren soyun ilahi bir kaynağa bağlanması fikrini bir kere daha belirtmiş olmaktadırlarç
Uygur Türeyiş Destanının Göktürk-Bozkurt Destanı ile çok yekın benzerlikleri ilk okuyuşta anlaşılacak kadar açıktır. Hemen bütün Türk Destanlarının birinci derecedeki unsuru olan kurt motifi gerek Türeyiş ve gerekse Bozkurt Destanlarında bilhassa ilahileştirilmekte ve neslin başlangıcı ve devamı bu ilahi motife bağlanmaktadır.
Türeyiş Destanı aslında bir büyük destanın başlangıç kısmına benzemektedir. Büyük bir ihtimalle Göktürk-Bozkurt destanı gibi Uygur Türeyiş Destanı da ilk büyük Türk Destanı olan Yaradılış Destanının etkisi altında gelişip meydana getirilmiş daha dar bir muhitin veya daha tecrid edilip kavimleşmiş bir sıoyun küçük çapta bir yaradılış destanıdır. Nitekim bundan sonra göreceğimiz yine bir Uygur Destanı olan Göç Destanı Türeyiş Destanının tabii bir devamı intibaını vermektedir.
Destan:
Büyük Hun Hakanlarından birinin iki kızı vardı. Kızlarının ikisi de bir birinden güzeldi. Ökle güzeldi ki Hunlar bu iki kızın da ancak ilahlarla evlenebileceğine inanıyor ve bu kızların insanlar için yaratılmadığını söylüyorlardı.
Hakan da aynı şekilde düşündüğü için kızlarını insanlardan uzak tutmanın çarelerini aradı. Ülkesinin en kuzey ucunda insan ayağı az basan veya insan ayağı hiç görmeyen bir yerinde çok yüksek bir kule yaptırdı. Kızların ikisini de bu kaleye kapattı. Ondan sonra da aklınca inandığı tanrısına yalvarmağa başladı. Öyle bir yalvarıyor ve öyle yakarışlarla tanrısını çağırıyordu ki nihayet bir gün Hakanın kendi aklınca inandığı tanrısı dayanamadı ve bir Bozkurt şekline girip geldi. Hun Hakanının kızlarıyla evlendi.
Bu evlenmeden birçok çocuklar doğdu; bunlara Dokuz Oğuz- On Uygur denildi ve bu çocukların hepsinin de sesi Bozkurt sesine benzedi. yine bu çocuklar birer Bozkurt ruhu taşıyarak çoğaldılar.
sanılmaktadır.
sayfa 125
inceleme
1.Çanakkale destanı metni de Çanakkale savaşı ve savaşa katılanlar ,savaşın önemi ve büyüklüğü vurgulanacak şekilde destansı bir anlatımla ele alınmıştır.
2.şair şiirinde Çanakkale savaşına ve savaşa katılan kişilerin özelliklerine (ırkları,renkleri)değinmiş,savaşta yaşanılan olaylara olağan üstünlükler katarak destansı bir anlatımla konuyu işlemiştir.
3.verilen şiirde Çanakkale savaşı destansı bir anlatımla ele alınmış ,adeta savaş sahnesi ,savaşın büyüklüğü ve dehşeti gözler önünde canlandırılmaya çalışılmıştır.
5.etkinlik
*şiirde iş,oluş,hareket bildiren kelimelere örnekler;
''yükleniyor-diksem-sarılmış-gelmiş-veriyor-saçıyor-yırtılmasa-kustu-edecek-ettin-dedirir''gibi..
görülen geçmiş zaman:kuştu,döktü,dedi,çiğnetmedi,ettin,parçaladın
öğrenilen geçmiş zaman:sarılmış,uzanmış,gelmiş,durmuş
şimdiki zaman:kaynıyor,duruyor,bakıyorsun,parçalıyor,kaldı rıyor, yükleniyor
gelecek zaman:edecek,taşacaksın,çiğnetmeyecek
geniş zaman:eder,bilmem,ister,boşanır,siner,dedirir
dilek kipleri
istek kipi:gömelim
şart kipi olmasa,duysam,diksem,uzatsam,çatsam,bekletsem ,etse m,sarsam,öpse,baksan
gereklilik kipi:yok
emir kipi:seyret,gel,kazsın,isteme,çiğnetme
6.etkinlik
metindeki fiiler
verdi:görülen geçmiş zaman,3.tekil kişi
ilettiler:görülen geçmiş zaman,3.çoğul kişi
çöktü:görülen geçmiş zaman,3.tekil kişi
yat:emir kipi,2.tekil kişi
duydu:görülen geçmiş zaman,3.tekil kişi
geliyordu:şimdiki zamanın hikayesi,3.tekil kişi
oyalanmasın:emir kipi,3.tekil kişi
gösterelim:istek kipi,1.çoğul kişi
çıkarmayalım:istek kipi,1.çoğul kişi
*bir cümledeki yargının ,,cümleyi söyleyenin niyeti açısından kazandığı özelliğe göre kip ve kişi ekleri önem kazanır.
*okunan destansı anlatımla oluşturulmuş metinlerde daha çok haber kipleri kullanılmıştır.
sayfa 126
7.etkinlik
anlamlarına göre fiiller
kılış fiileri(nesne alabilen fiil)
aldı-buyur etti-derim-alır-dersiniz-bas-düşürdün-ver-çevrildi-kurarlar
durum fiileri(nesne almayan fiil)
oturmadı-baktılar-başladı-dedi-döndü-saldıracaklar-konuştu
oluş fiileri(öznedeki değişimin zamanla fark edildiği fiil) unut-ol-ittifak eyle
sayfa 127
2 ve 3.metin
1.''kanije kalesinin fethi ''metnindeki kanije kalesinin fethi konusu gerçekçi bir diile ele alınmıştır.''genç osman''metninde de bağdat'ın fethine katılan genç osman adlı bir asker konu edinilmiştir.
2.''kanije kalesinin fethi''metni tarihi bilgilere dayanılarak gerçekçi bir dille işlendiği için gerçekçi bir özellik kazanmıştır.''genç osman ''metni ise tarihi bir olayı destansı bir anlatımla ele aldığı için daha etkileyicidir.
3.''kanije kalesinin fethi''metni tarihi bir olay hakkında bilgi vermek için yazılmıştır.bu yüzden sade,gerçekçi bir anlatımı vardır.''genç osman ''metninde de tarihi bir olay anlatılmış fakat bu anlatıma yiğitçe,destansı bir anlatım katıldığı için anlatım daha etkileyici olmuştur.
8.etkinlik
isim -fiiler (-ma,-iş-mak)
olmak,çıkmak,kurmayı
sıfat fiilller( acak,-an-ası-dık-maz-miş)
geçtiği,işlediği,olduğu,bulunduğu,planlayan,buluna n,dediğin,gittiği
zarf fiiler (ıp-ince-arak-ken-madan-dıkça-maksızın-r-maz vb
çıkıp,üzereyken,geçirerek,deyip,gönderip,vazgeçip, sevk edip,ulaşmadan
9.etkinlik
keskin
kökleri:kes-kin
fiilimsi eklerini almış mıdır?:yok
olumsuzluk şekilleri varmıdır?:yok
fiilimsimidir?:fiilimsi değildir.
fiilimsi ise türü nedir?:yok
uyku
kökleri:uyu-ku
fiilimsi eklerini almış mıdır?:yok
olumsuzluk şekilleri varmıdır?yok
fiilimsi midir:fiilimsi değildir
fiilimsi ise türü nedir?:yok
bilmeyerek
kökleri:bil-me
fiilimsi eklerini almış mıdır?:-erek
olumsuzluk şekilleri varmıdır?:bilme-yerek
fiilimsi midir:filimsidir
fiilimsi ise türü nedir?:zarf-fiil
patlamaya
kökleri atla-t
fiilimsi eklerini almış mıdır?:-ma
olumsuzluk şekilleri varmıdır? atlat-ma-maya
fiilimsi midir:fiilimsidir
fiilimsi ise türü nedir?:isim-fiil
sayfa 128
10.etkinlik
*''Çanakkale destanı '' metninde kaynıyor kum gibi ,tufan gibi mahşer mahşer,öteden saikalar parçalıyor afakı,beriden zelzeleler kaldırıyor a'makı,ölüm indirmede gökler ölü püskürmede yer ,o ne müthiş tipidir:savrulur enkaz-ı beşer ....'gibi ifadelerlerle savaş sahnesi ve savaşta Türk askerlerinin yaptıkları ,olağanüstü özellikler katılarak anlatılmaya çalışılmıştır.
''oğuz kağan destanında ise oğuz kağan'ın özellikleri ve yaptıkları olağanüstü özellikler (bu oğul anasının göğsünden ilk sütü içip bundan sonra içmedi.çiğ et,çorba ve şarap istedi.dile gelmeye başladı. kırk gün sonra büyüdü....vb)katılarak anlatılmıştır.
*bu anlatılan olağanüstü olaylar ve kişiler anlatımın da olağanüstü bir özellik kazanmasını sağlamıştır.
11.etkinlik
*destansı anlatımlar,destanlarda yer alan olağanüstü olayların ,yiğitçe ve meydan okuyan ,kahramanlıkları anlatan havasını yansıtır.destansı anlatımlarda ,tarihte yaşanmış önemli olaylar ve kahramanlıklar destan havası içinde anlatılır.
12.etkinlik
DESTANSI ANLATIMLA OLUŞMUŞ METİNLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ
---tarihi konular ve kahramanlıklar işlenir.
---olağanüstü olaylar ve kişiler anlatılır.
---yapıp ,etmeler yani fiiller ön plandadır.sürekli hareket vardır.
---etkileyici bir özellik taşır.
---destan türünün yiğitçe havası vardır.
Sayfa 129
Tablo
yüklem olan isimler:karaydı----kara idi
alımlıydı---alımlı idi
kişiydi---kişi idi
vardı---var idi
birleşik zamanlı fiiller:binerdi---biner idi
avlardı--avlar idi
azmişdi-ezmiş idi
uğraşıyorduk---uğraşıyor idik
denetliyorduk---denetliyor idik
*tablodan hareketle ek fiillerin hangi işlevde kullanıldıgını belirtiniz
ek fiiller iki görevde kullanılır birincisi isimlere gelerek onları yüklem yapmak ikincisi de basit zamanlı fiillere gelerek onları bileşik zamanlı fiil yapmaktır
Sayfa 131
17. Etkinlik
1)Roman
2)Hikâye
3)Tiyatro
4)Destan
5)Şiir
Sayfa 130
14.Etkinlik
ek fiil : bayılmıştı
eklendiği kelimenin türü : fiil
isimlendirme : öğrenilen geçmiş zaman hikayesi
ek fiil: seneder
eklendiği kelimenin türü : isim
isimlendirme : ek fiilin geniş zamanı
ek fiil : olursam
eklendiği kelimenin türü : fiil
isimlendirme : geniş zaman şartı
sayfa 132
1)boşluklar
1.-an,-ası,-mez,-ar,-dik,-ecek,-miş
2.-ma,-y,-ış,-mak
3.-maksızın,-meksizin,-ınca,-ince,-alı,-eli
2)doğru_yanlış 1._ 2.D 3.D 3)B 4)E 5)D 6)B 7)B
8)DESTANSI(EPİK)ANLATIM Özellikleri:
1.Olağanüstü olaylar ve kişiler anlatılır.
2.Destan türünün yiğitçe havası vardır. 3.Yapıp etmeler yani fiiller ön plandadır.
4.Tarihi konular ve kahramanlıklar işlenir.
5.Etkileyici bir özellik taşır.
6.Sürekli hareket vardır.
7.Kelimeler mecaz ve yan anlamlarda kullanılabilirler.
8.Şiir, destan roman, hikâye, tiyatro, destansı anlatımın kullanıldığı türlerdir.
9.Anlatımda abartıya yer verilebilir.
10.Sanatlı bir dil kullanılır.
9.ek fiilin görevleri;basit zamanlı fiillere gelerek bileşik zamanlı fiiller yapar, ad ve adsoylu sözcüklere gelerek onları yüklemleştirir.
sayfa 133
1.toplum düzeni belli kurallarla sağlanmıştır.insanlar toplum içerisinde kanunlarla belirlenmiş kurallara ,örf ve adetlere göre hareket eder.
2.alıcıyı belli bir alana kanalize etmek ,yönlendirmek ve telkin etmek amacıyla emredici ifadeler kullanılır.
3.''dur,sus,kalk''gibi emredici ifadeler söylenen eylemleri gerçekleştirmeye zorlayan ifadeleridir.
4.trafik levhaları ,trafikte uyulması gereken kuralları bildirir.
1.ETKİNLİK
Kanunun hükmü ve amirin emri
Madde 24 - (1) Kanunun hükmünü yerine getiren kimseye ceza verilmez.
(2) Yetkili bir merciden verilip, yerine getirilmesi görev gereği zorunlu olan bir emri uygulayan sorumlu olmaz.
(3) Konusu suç teşkil eden emir hiçbir surette yerine getirilemez. Aksi takdirde yerine getiren ile emri veren sorumlu olur.
(4) Emrin, hukuka uygunluğunun denetlenmesinin kanun tarafından engellendiği hâllerde, yerine getirilmesinden emri veren sorumlu olur.
Meşru savunma ve zorunluluk hâli
Madde 25 - (1) Gerek kendisine ve gerek başkasına ait bir hakka yönelmiş, gerçekleşen, gerçekleşmesi veya tekrarı muhakkak olan haksız bir saldırıyı o anda hâl ve koşullara göre saldırı ile orantılı biçimde defetmek zorunluluğu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez.
(2) Gerek kendisine gerek başkasına ait bir hakka yönelik olup, bilerek neden olmadığı ve başka suretle korunmak olanağı bulunmayan ağır ve muhakkak bir tehlikeden kurtulmak veya başkasını kurtarmak zorunluluğu ile ve tehlikenin ağırlığı ile konu ve kullanılan vasıta arasında orantı bulunmak koşulu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez.
SAYFA 134
1.’’şeyh edebali’nin vasiyeti’’nde şeyh Edebali, osman gaziye neleri yapıp neleri yapmaması gerektiğinin öğüt niteliğinde söylediği için emredici anlatım kullanılmıştır.
2.metinde dil ‘’alıcıyı harekete geçirme işlevi’’nde kullanılmıştır. sabretmesini bil,üç kişiye acı,açık sözlü ol’’gibi ifadeler buna örnektir.
3.gönderici ......... ileti....... kanal ....... alıcı
(şeyh edebali ) ( öğütleri) ( söz ) (osman gazi) ---- Bağlam(vasiyet)
Metindeki, ileti değeri taşıyan cümleler :
-artık beysin
-uysallık ,gönül almak ,katlanmak ,hoş görmek ,adalet,bağışlamak sana...
-sabretmesini bil.
-şunu da unutma:insanı yaşat ki devlet yaşasın.
-Ata'nı say!
-açık sözlü ol!her sözü üstüne alma!
-gördüğünü görme! bildiğini bilme!
-sevildiğin yere sık gidip gelme!
-cahil arasında alime ,zenginken fakir düşene ve hatırlı iken itibarını kaybedene acı .
-yüksekte yer tutanların ,aşağıdakiler kadar emniyette olmadığını unutma.
-haklıysan mücadeleden korkma!
2.ETKİNLİK
*yukarıda verilen emir,öneri ve telkin mahiyetindeki ifadelerin metinde kullanılması metnin emredici bir anlatım özelliği kazanmasını sağlamıştır.
sayfas 135
1.emredici anlatımların öğretici ve açıklayıcı yönleri de vardır.verilen metinlerin de öğretici ve açıklayıcı yönleri vardır.
2.metinlerdeki ifadeler geniş zaman bildirecek şekilde verilmiştir.bu ifadeler kanun ve kuralların her zaman geçerli olacağı anlamını vermektedir.
sayfa 136 3.etkinlik
*şeyh edebalinin vasiyeti:şeyh edebalinin osman gaziye verdiği öğütler bildirilmiştir.osman gazi nezdinde bütün okuyucuların metinde verilen öğütleri bilmesi ve uygulaması için yazılmıştır.
1982 anayasası :türkiye cumhuriyetinin kanunlarını bildirmek amacıyla yazılmıştır.
öss kılavuzu:öss'ye giren adayların uymaları gereken kuralları bildirmek amacıyla yazılmıştır.
4.etkinlik
*şeyh edebalinin vasiyeti metninde ikinci tekil şahıs zamiri ve ikinci tekil şahıs iyelik ,ikinci tekil şahıs bildirme ekleri sıkça kullanılır.bu eklerin sıkça kullanılması anlatımın emredici bir özellik kazanmasında etkili olmuştur.
*''1982 anayasası ''metninde üçüncü tekil şahıs zamiri ve geniş zamanı kipi sıkça kullanılmıştır.bu eklerin sıkça kullanılması anlatıma her zaman geçerli olan bir emredicilik anlamı katmıştır.
*öss kılavuzu metnindede ikinci çoğul zamiri ve emir kipi sıkça kullanıldığı için anlatıma emredici bir özellik katmıştır.
5.etkinlik
değiştirilemez-----geniş zaman(olumsuz)------telkin
teklif edilemez -----geniş zaman(olumsuz)------telkin
tanınamaz-----geniş zaman(olumsuz)------telkin
olamaz-----geniş zaman(olumsuz)------telkin
yapılamaz-----geniş zaman(olumsuz)------telkin
devredilemez-----geniş zaman(olumsuz)------telkin
dokunulamaz-----geniş zaman(olumsuz)------telkin
kullanılamazlar-----geniş zaman(olumsuz)------telkin
tabi tutulamaz-----geniş zaman(olumsuz)------telkin
başlaya bilirsiniz-----geniş zaman--------telkin
unutmayınız-----emir kipi-------emir
kullanmayınız-----emir kipi-------emir
buruşturmayınız-----emir kipi-------emir
koymayınız-----emir kipi-------emir
katlamayınız-----emir kipi-------emir
taşırmayınız-----emir kipi-------emir
bırakınız-----emir kipi-------emir
sayılacaktır------gelecek zaman------telkin
düşülecek------gelecek zaman------telkin
olacaktır------gelecek zaman------telkin
Cümlelerin emir,öneri veye telkin anlamı taşıması fiililerin çekimlendiği kiplerle ilgilidir.
6.etkinlik
emredici anlatımın özellikleri
*emredici anlatımda emir,telkin ve öneri anlamı taşıyan ifadelere yer verilir.
*emredici anlatımın uyulması beklenen bir bir üslubu vardır.
*cümlelerde fiililer hakimdir.
*emredici anlatımın öğretici ve açıklayıcı yönleri vardır.
*emredici anlatımda dil alıcıyı harekete geçirme işlevinde kullanılır
sayfa 137
7.etkinlik
*kafasına koy-.... .....anlamca kaynaşmış birleşik fiil
*kaleme al-.........anlamca kaynaşmış birleşik fiil
*gözüne gir- ....... anlamca kaynaşmış birleşik fiil
*hareket et -...........yardımcı fiille kurulmuş birleşik fiil
*mutlu ol-............yardımcı fiille kurulmuş birleşik fiil
*memnun ol-.........yardımcı fiille kurulmuş birleşik fiil
*hissetmek-........yardımcı fiille kurulmuş birleşik fiil
*bileme-......kurallı birleşik fiil
*söyleyiver-.....kurallı birleşik fiil
*öleyaz-....... kurallı birleşik fiil
*verebil-.......kurallı birleşik fiil
*yapadur-....kurallı birleşik fiil
*koşuver-.......kurallı birleşik fiil
*bakakal-.......kurallı birleşik fiil
sayfa 138
8.etkinlik
*yazabildi----yeterlilik
*koşuver-----tezlik
*gidedur------süreklilik
*düşeyazdı------yaklaşma
10.etkinlik
davranmalıdırlar.
bulundurulamaz
yapılamaz
bulunulamaz
verilemez
yakalanamaz
tutuklanamaz
sürgün edilemez
suçsuz sayılır
suçlu sayılamaz
yoksun bırakılamaz
olmalıdır
özendirmeli
geliştirmelidir
metinde geçen bu fiillerle insanların yapması veya yapmaması gerekenler bildirilmiştir.altı çizili olan fiiller edilgen çatılı fiillerdir.yani fiiilin bildirdiği yargıyı yapan belli değildir.
sayfa 139
4.metin
fiil---------------------------fiil çatısı
gerekiyordu(korumam) ------etken
yaptım----------------------etken
gerdim-----------------------etken
yatmıyordum---------------etken
yatıyordum----------------etken
veriyordu------------------etken
5.metin
fiil---------------------------fiil çatısı
gerekiyordu(korunması)-------edilgen
yapıldı-----------------------edilgen
gerildi----------------edilgen
yatılmıyordu-------------edilgen
yatılıyordu---------------edilgen
veriliyordu----------------edilgen
fiilin bildirdiği iş,oluş veya hareketi yapan kişinin belli olduğu durumlarda etken çatılı fiiller
fiilin bildirdiği iş,oluş veya hareketi yapan kişinin belli olmadığı durumlarda da edilgen çatılı fiiller kullanılır.
13.etkinlik
fiiller fiil kim tarafından işten etkilenen
1.dolansın o(yiğitler) fiili yapan kişi
2.görüneyim ben fiili yapan kişi
3.bürüneyim ben fiili yapan kişi
14.etkinlik
göründü=yüklem dönüşlü
görünüyorlar=yüklem dönüşlü
yenir=yüklem edilgen
kuşkulanmıştı=yüklem dönüşlü
inilir=yüklem etken
boşluk doldur ma 1. dönüşlü 2.edilgen
15.etkinlik
kapıştılar=karşılıklı
atışır=karşılıklı
ötüşür=beraber
ağlaşalım=beraber
paylaşalım=karşılıklı
dövüşürüm=karşılıklı
görüşelim=karşılıklı
kucaklaştılar=karşılıklı
ağlaştılar=beraber
16.etkinlik
**arkadaşlarla sinemaya gittik.
**pazar günü balığa çıkacağız.
17.etkinlik
sosyal hayatı düzenleyen kanun ve kurallaremredici anlatımla dile getirilerek bu kanun ve kurallara uyulması gerektiğidüşüncesi telkin edililr.trafik kuralları bazı eşyaların kullanma klavuzları ilaç prospektüsleri bunlara örnektir
18 etkinlik
**haliçte gemiler duradursun ne var.
**ateşler yakılsın mum dikilsin mızraklara
19.etkinlik
fiillerdeki dır vr t ekleri fiillerin çatısını geçişsizken geçişli hale getirmişti anlam olarak da fiilin bildirdiği işi özne kendi yaparken fiil dır ve t eklerini aldıktan sonra işi başkasına yaptırma anlamı kazanmıştır.
20.etkinlik
oldurgan yapan ekler=r,t,dır
ettirgen yapan ekler=r,t,dır
21.etkinlik
yaz-=ettirgen=öğrencilere şiiri yazdırdım
bil-=ettigen=baan haberi bildirdiler
çöz-=ettirgen=ayakkabısının bağlarını çözdürdü
gör-=ettirgem=kuşu bana gördürdü
piş- pişir- biraz yemek pişirdi
iç- içir- çocuğa çorbayı içirdi
yürü- yürüt- arabayı ben yürüttüm
gez- gezdir- köpeği gezdiriyordum
gül- güldür- bütün sınıfları fıkralarıyla güldürdü
Sayfa 144
23. Etkinlik Virgül:Ben virgülüm.Birbiri ardınca sıralanan eş görevli sözcük ve sözcük gruplarının arasına konarım.Beni görünce "durakla".
Ünlem:Ben ünlem işaretiyim.Sevinç,korku,acıma,şaşma gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konarım.Beni görünce "şaşır,heyecanlan,bağır...".
Soru işareti:Ben soru işaretiyim.Soru bildiren cümle ve sözlerin sonuna konarım.Beni görünce "cevapla".
25. Etkinlik
oyala - Akşam arkadaşta biraz oyalandım.
sev - Senden haber alınca çok sevindim.
gör - Yaşlı adam halinden memnun görünüyordu.
ara - Odanın içinde aranıyordu.
dola - Köpekler parkta dolanıyordu.
26. Etkinlik
süsle - Sınıfımızı süsledik./Etken
Bütün sokaklar süslenmiş./Edilgen
Oya,aynanın karşısında süsleniyor./Dönüşlü
bak - Akşam parkta sana baktım./Etken
Bütün odalara bakıldı./Edilgen
Onu görebilmek için sağa sola bakındı./Dönüşlü
SAYFA 145
28.etkinlik
etken =) çocuk kapıyı açtı
edilgen =) pencere açıldı
Dönüşlü =) sabunlandım durulandım vs.
İşteş =) savaşmak ağlaşmak gülüşmek güreşmel
Geçişli=)dövdü kırdı sevdi
Geçişsiz =) dinlendirmişti korkmuştu
oldurgan =) Dinlendirdi korkuttu
Ettirgen=)yoldurmuş
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
1. boşluk =)Emir,öğüt,telkin
2.boşluk =)Açıklayıcı,öğretici
2.SORU=)D,Y
3.soru =) C
4.SORU=)E
5.SORU=)A
6.SORU=)B
7.SORU=)B
8.SORU=)D
9.SORU=)D
sayfa 147
Hazırlık
1.bir konu hakkında bilgi edinmek için o konuyla ilgili yazılmış metinlere,ansiklopedilere ve konuyla ilgili diğer kaynaklara başvurulur.
2.''ansiklopedik bilgi''sözüyle ansiklopedi ile ilgili bilgi,ansiklopedilerde verilen bilgiler gibi verilmiş bilgi anlatılmaya çalışılır.
3.öğrenilen bilgiler notlar alınarak ve tekrar edilerek kalıcı hale getirilebilir.
4.öğrenilenlerin başkalarına aktarılırken doğru ve eksiksiz olarak aktarılmasına dikkat edilmelidir.
5.bir metnin anlaşılması ve yorumlanmasında okuyucunun gerekli bilgi birikimine sahip olması gerekir.
149.sayfa
2 etkinlik
açık bir anlatımın özellikleri meridyenler klasizim maddenin üç hali
ifadenin hiç bir engele + + +
uğramadan akıp gitmesi
gereksiz söz tekrarlarından + + +
kaçınılması
ses akışını bozan,söylemesi + + +
güç seslere ve kelimelere
yer verilmemesi
gereksiz ifadelere + + +
yer verilmemesi
karmaşık ve anlaşılması + + +
güç cümle kullanılmaması
metnin dil ve ifadesinin + + +
sade,gösterişsiz ve süssüz
olması
düşünce ve duygunun kısa + + +
ve kesin ifadelerle
dile getirilmesi
3.etkinlik
metnin adı metnin yazılış amacı
meridyenler bilgi verme(öğretme)
klasizim bilgi verme(öğretme)
maddenin üç hali bilgi verme(öğretme)
4. etkinlik
dil göndericilik işlevinde kullanılmış sanırım
SAYFA 153
ÖLÇME DEĞERLENDİRME
1-D, D, D, Y, Y, D
2-E
3-E
4-D
blogkafem
SAYFA 154
5-E
6-E
7-
-bahar gelince dağlar yeşil giysilerini giydiler(giydi)
-yıldızlar bana bakıyor(bakıyorlar)
8-
-kızını çok sever, armağanlar alırdı(ona)
-kimseyi küçük görmemeli, insanca davranmalıyız(herkese)
9-
-onu severim her konuda iyi anlaşırız
-bu güçlüklere nasıl göğüs gerdi, nasıl başa çıktı
10-birçok kişiler onu övüyordu
11-bana bir zararı olmuyor aksine hep koruyordu.
sayfa 155
Hazırlık
1-bilgi sahibi olunan bir konu hakkında açıklama yapılırken açıklaması yapılan konu özetleyici ve yargı bildiren ifadelerle verilmektedir.
2-düşünceyi geliştirme yollarından(örneklendirme,açıklama,karşılaştırma) yararlanırdım.
3-yaşadığımız her an zaman kavramını algılarız..:S
1.Etkinlik
>metinlerin ortak özellikleri
-dil göndergesel işlevde kullanılır
-ifadeler kesin ve açıktır
-düşünceyi geliştirme yollarındn yararlanılır
-yazarın amacı okuyucuyu bilgilendirmektir
-ifadeyi veren cümleler özetleyicidir
-sade,gösterişsiz,yalın,duru anlatım vardır
-kelimeler gerçek anlamıyla kullanılır
-alıcının ve sunucunun bilgi birikiminin olması gerekir
-konunun can alıcı,dikkat çekici yönleri ön plandadır.
İNCELEME 1.Metin
1-metin kompozisyon kavramını açıklamak için yazılmıştır.
2-yazar açıklanan konuyla ilgili yeterli bilgiye sahiptir.
3-çoğunda bir yığın bilgi var fakat bunların konu ile ilgisi yok ve çoğu karmakarışık.Kompozisyon işte bunların zıddıdır.Çeşitli konularda düzensiz bir yığın bilgiye sahip olmak yeterli değildir.Öğrenci herhangi bir konuda lüzumlu ile lüzumsuzu seçebilmeli,fikirlerini bir sıraya koymasını öğrenmelidir...vs.
4-yazar düşüncey geliştirme yollarından yararlanmıştır.
2.metin
1-metinde işlenen çiçek konusu değişik milletlern çiçeğe ve dolayısıyla doğaya duyduğu sevgi yönüyle ele alınmıştır.
2-değişik milletlerin(Japonlar,Çinliler,Türkler) karşılaştırlması ve bu milletlerin çiçeğe ve doğaya verdiği önemi belirten örneklerle işlenmiştir.
2.Etkinlik
bu metinlerde dil göndergeselişlevde kullanılmıştır.
3.Etkinlik
durum zarfları fiil veya fiilimsileri durum yönünden niteleyerek metindeki cümlelere bu yönüyle anlam kazandırmıştır.
3.metin
1-hikayede yoğunluk kavramının hikayelere göre değişen yönleri üzerinde durulmuştur.
2-yazar,bu metinde açıkladığı konuya hakimdir.
4.Etkinlik
>yazar okuyucuya seslenmiştir.
Ağrı Dağı İçin 2.Metin<>
Süngerler
edebilmek
<>
AynıyLa ( İle )
Kabuslarıyla ( İle )
Ağaçları ( ile )
Bulutlarla ( ile )
Onlarla ( ile )
4. Etkinlik
Ağrı Dağı İçin ;
Olay : Genç Dağın Padişah Olması,Evlenmesi
Kişiler : Kaf Dağı ,Yeni Kaf Dağı
Mekan : Anadolu'nun Doğunun Doğusu
Zaman : Çok Zaman Önce
DünyaLar Savaşı İçin :
Olay : Marslıların Dünyaya Gelmesi
KişiLer : Marslılar,Karıncalar,İnsanlar
Mekan : Dünya
Zaman : MarsLıların Dünyaya Geldiği Zaman
Hazırlık çalışmaları
Sayfa 160
1.Sorunların çözümünde başkalarının fikirlerini almak herzaman iyidir. Çünkü bizim düşünmediğimiz yada aklımıza gelmeyen birşeyi başkası akıl edebilir yada düşünebilir..
2.Tartışmada düşünceleri açıklarken, sakin olmak gerekir en başta.Karşı tarafın tepkisi ne olursa olsun mümkün olduğunca alttan almalı ve iyi niyetli olmalıyız.
Ve tartışma yaparkende örnek,kaynaklar ve kendimizi iyi ifade etmeliyiz...
3.Agust Bloni'ye ait bu sözde aslında tartışma yokken, iki insanın bir konuda zıt görüşlü olması ve bu yüzden bu görüş sayesinde tartışmanın ortaya çıkmasını anlatıyor..
1.Metin cevapları
1.Bu metinin yazılış amacı, Geçmiş dönemlerde Türk Tiyatrosunun batıyı taklit ederek başarısız olduğunu ve sonraki yıllarda kendimize has bir tarz oluşturarak batı etkisinden uzaklaştığımızı ve daha başarılı olduğumuzu anlatıyor..
2.Soruyla başlamıştır. Ve örneklendirmeler yaparak konuya devam etmiştir..
3.Gözlemci bakış açısıyla yazılmıştır ve karşılaştırmalar yapılmıştır örnek verilerek..
4.Katkısı olmuştur, konuyu açıklaması hakim olması ve örnekler vermesi bunu gösterir.
5.Göndergesel işlevde kullanılmıştır. Ayrıca örneklendirmeler,yazar isimleri ve kaynaklar gösterilmiştir..
2.Etkinlik
1.* Bu soru yüzyıldır tartışılıyor (zaman zarf)
* En az bir doksan yıl için çizilş oldu (zaman zarfı)
* Çoğu zaman (zaman zarfı)
2.Farklıdır çünkü örnek vericek olursak ;
'' Okula gittim '' cümlesi sadece birşeyi belirtir durumu belirtir. Ama ;
'' Bugün okula gittim '' cümlesinde daha ayrıntılı bir zaman işareti vardır yani burada zaman daha belirgindir..
Sayfa 162 / 2.metin
1.Yine soruyla başlamıştır..
2.Burada yazar kişisel bilgileri eklemiştir. Örnek cümleler : -Bence ve
diye söz aldı A.
3.Etkinlik
(tabloyu yapmadık , hoca işaret koymayın hiçbirine dedi, fazlada durmadık üzerinde)
* Bundan hareketle tartışmacı anlatımda kelime ve cümlelerin özelliklerini belirleyin..
- Tartışan kişi konu hakkında belli bir bilgiye sahip olması gerekir, kendini ifade ederken gereksiz söz tekrarından ve karmaşık kelimelere yer vermemesi gerekir.Kendi düşüncelerini kısa,kesin ve uygun bir üslupla kullanması gerekir..
Sayfa 163
Anlama ve Yorumlama / 7.Etkinlik
*Dil göndergesel işlevde kullanılır.
*Tartışılan konunun tartışılabilir nitelikte olması
*Açık ve kesin ifadelerin olması
*Bir konu hakkında söz söyleyenlerin yani tartışanların o alanda uzman veya bilgili olması gerekir
*Ve 2 zıt düşüncenin konusu ele alınır..
Sayfa 165
1.Sorunların çözümünde başkalarının fikirlerini almak herzaman iyidir. Çünkü bizim düşünmediğimiz yada aklımıza gelmeyen birşeyi başkası akıl edebilir yada düşünebilir..
2.Tartışmada düşünceleri açıklarken, sakin olmak gerekir en başta.Karşı tarafın tepkisi ne olursa olsun mümkün olduğunca alttan almalı ve iyi niyetli olmalıyız.
Ve tartışma yaparkende örnek,kaynaklar ve kendimizi iyi ifade etmeliyiz...
Sayfa 166
1 Yazarların Yeteneklerinin Yitip Yitmemesi
2 Konu Örneklerle Sınırlandırılmıştır(Bütün Yazarlar İçin Konuşmadı )
3 TANIMLAMA : Metnin İlk Cümleleri ( Yazarlık Yeteneği Yiter mi .. kanısındaydım ... niçin yeteneğini yitirsindi )
4 Hiç Mi Hiç ,İyiden İyiye , Yitiyo Yitirilebilir
Anlatıma Katkısı : ikna Etmek
5 Örneklere Ve Farklı Kişilerin Düşüncelerine Başvurmuştur
6 Örneklerle ( Nobel Ödülü Örneği )
Metin 2 Cevapları
1 Ilk Paragraf
2 Konuya Bakış Açısı : Türkiye'nin Turistik Bir Bölge Olduğu
4 Göndergesel İşlevi
blogkafem.blogspot.com
2.Etkinlik
Hitap Edilen Kitlenin KÜLTÜR DÜZEYİ ve ÖZELLİKLERİ önemli
3. Metin Cevapları
1 Yapılan Deney Kanıtlamak İçin Bir Yol olarak kullanılmıştır
2 Gerçek Anlamda Kullanılmıştır
4 Çağrışım Uyandıracak Kelime Grubu
Övme : Örn. Söylediği Cevap Karşısında ' ' aferin , Çalışkan Çocuk '' Gibi Sözcükler
Sayfa 167
2.metin soruları
1.metinde yer alan ‘’yurdumuz ,tabiat ve tarih zenginliğiyle ,turizm bakımından eşsiz bir hazinedir.bir bölgeden öteki bölgeye değişen görünüş ve iklim ayrılıkları,Türkiye’yi her mevsimde,her turistin faydalanabileceği,ideal bir ülke yapmaktadır.dünyanın hiçbir ülkesi ,Türkiye kadar uzun ve zengin bir tarihin mirasına sahip değildir.en eski uygarlıkların izleri,anıtları bizim topraklarımızdadır.’’cümleleri yle metnin yazılma gerekçesi belirtilmiştir.
2.metinde yazar ülkemizin çok önemli bir turistik değere sahip olduğunu ve bunu iyi değerlendirmemiz gerektiğini vurgulamaktadır.
3.yazar bu görüşünü kanıtlamak için yabancı turizm uzmanlarının görünüşlerine ve ülkemizin tarihi ve doğal güzelliklerinden örneklere başvurmuştur.
4.metinde dil göstergesel işlevinde kullanılmıştır.
2.ETKİNLİK
-metinde turizmle uğraşan ,ülkemizde turizm elçiliği yapan kişilere seslenilmektedir.
-kanıtlayıcı anlatımda hitap edilen kesimin kültür düzeyi ve beklentileri önemli rol oynar.
3.ETKİNLİK
-‘’yazarlık yeteneği yiter mi?’’ başlıklı metinde yazar ele aldığı konuyu inandırıcı kılmak için farklı yazarların düşüncelerine ve örneklere başvurmuştur.’’ ‘’türkiyenin turistik değeri’’ başlıklı metinde ise yazar konu ile ilgili yabancı uzmanların durulan görüşlerine ve örneklere başvurmuştur.kullanılan bu yöntem ve teknikler ,üzerinde durulan konunun aydınlatılması ve kabul ettirilmesi açısından önemlidir
3 .METİN SORULARI
1.metinde yazar ileri sürdüğü görüşü kanıtlamak için yapılan bir araştırmacıyı örnek göstermişti.
2.metinde ''eğitimde övme ve ödüllendirmenin,yerme ve cezalandırmadan daha iyi sonuç verdiği''düşüncesi,yapılan bir araştırma örnek gösterilerek kanıtlanmaya çalışılmıştır.
3.metindeki kelime ve kelime grupları daha çok gerçek anlamda kullanılmıştır.
5.ETKİNLİK
Kanıtlayıcı anlatım özellikleri
*inandırma ,aydınlatma ,kendi görüşünü kabul ettirme amaç edinilir.
*tanımlama ve açıklama önemlidir.
*kelimeler ve kelime grupları gerçek anlamında kullanılır.
*örneklere ve farklı düşüncelere başvurma önemlidir.
*bazı kelimeler,kelime grupları ve cümleler konudan kopmak için tekrar edilir.
6.ETKİNLİK
*içeri girmekten korkarak bahçedeki(yer yön zarfı)
*dışarıda,çocuklar birdirbir(isim)
hiç kimse dışarı çıkmazdı.(yer yön zarfı)
*kaşla göz,gerisi söz(isim)
*aşağı tükürsem sakal ,yukarı tükürsem bıyık.(yer-yön zarfı)
*aşağı katı ,sakin ve daha sıcak olduğu için(sıfat)
*toprağına veda ederek geri gidiyorum(yer yön zarfı)
*içeri odadan sesler geliyor.(sıfat)
ANLATIM TÜRLERİ Ortak özellikleri Farklı özellikleri
Öğretici metinler -dil göndergesel işlevinde kullanılır.
-kelimeler gerçek anlamında kulanılır.
-amaç bilgi vermektir.
-tanımlama,açıklama ve örneklendirmeden yararlanılır
-kesin,açık ve anlaşılır ifadelere yer verilir.
-sade,gösterişsiz bir dil kullanılır. -öğretici metinlerde okuyucunun gerekli bilgi birikimine sahip olması gerekir.
- tartışmacı anlatımda iki farklı bakış açısının olduğu konular işlenir.
- Kanıtlayıcı anlatımda kendi görüşünü kabul ettirme amaçlanır.
Açıklayıcı metinler
Tartışmacı metinler
Kanıtlayıcı metinler
10.ETKİNLİK
CÜMLELER
Güneş pırıl pırıl akıyor gözlerinde.---------durum (pekiştirme)
Karataş köyünde akşam ıpıssız bastırdı. .---------durum (pekiştirme)
Gece uyumalı,gündüz çalışmalı.------------zaman
Büyük lokma ye,büyük konuşma .---------durum
Bizi aramakla iyi ettin. .---------durum
Aşağı tükürsem sakal,yukarı tükürsem bıyık.--------yer-yön
Toprak derin derin ürperdi.----------------durum
Bu şiir yağmur yağarken yazdım.------zaman
En sıkıntılı günlerimde bana kol kanat gerdi.------------miktar
Buraya kadar nasıl gelmiş--------------------soru
Beklediğiniz haber akşamüzeri geldi-----zaman
DURUM ZARFLARI ZAMAN ZARFLARI MİKTAR ZARFLARI YER-YÖN ZARFLARI SORU ZARFLARI
BASİT YAPILI ZARFLAR Pırıl pırıl
İyi
derin gece en Aşağı
yukarı
TÜREMİŞ YAPILI ZARFLAR Büyük
Ipıssız
(ıs+sız) Gündüz
yağarken
BİRLEŞİK YAPILI ZARFLAR Akşam üzeri Nasıl
(ne+asıl)
11.ETKİNLİK
Zarfın kattığı anlam zarf Zarfı cümle içinde kullanınız
üstünlük daha Bu kalem daha güzel
eşitlik kadar Ben de İsmet kadar çalıştım.
En üstünlük en Seni en çok ben anladım
aşırılık Fazla Fazla sert davranmayın
aşırılık biraz Biraz bekleyin
aşırılık oldukça Oldukça neşeli bir kızdı.
Metindeki azlık çokluk zarfları ve dereceleri
*iyice-------aşırılık
*daha----üstünlük
*biraz------aşırılık
*pancar gibi------eşitlik
ÖLÇME DEĞERLENDİRME
1. D-D-D-Y-Y
2. *azlık-çokluk zarflarıdır.
*aydınlatma,bir başkasına kendi görüşünü kabul ettirme amaçlarıyla düzenlenir.
3.*böyle—bazen---------durum zarfı
*nasıl-----soru zarfı
*her gün----zaman zarfı
*pek----miktar zarfı
*dışarıya çıkar çıkmaz ------zaman zarfı
*gülünç-------durum zarfı
4.C
5.E
6.E
7.B
8.A
9.B
10.D
11.-- İnandırma, aydınlatma, kendi görüşünü kabul ettirme amaç edinilir.
--------Okuyucu ve dinleyiciyi ikna etmek, düşündürmek ve üzerinde durulan konudan uzaklaşmamak için bazı kelime, kelime grupları ve cümleler tekrar edilir----------- Kavramları tanımlama ve açıklama önemlidir
------ Konuşmacı ve yazar üzerinde durduğu konuyu aydınlatmak ve düşüncelerini kabul ettirmek için örneklere başvurur.
----------- Kanıtlayıcı anlatımda hitap edilen toplumun kültür düzeyi ve beklentileri önemlidir.
12. Dil daha çok göndergesel işlevde kullanılır
13. Okuyucu ve dinleyiciyi ikna etmek, düşündürmek ve üzerinde durulan konudan uzaklaşmamak için bazı kelime, kelime grupları ve cümleler tekrar edilir.
Sayfa 175
3 Çocukların Hayal Dünyasını Zenginleştiyor .. Hayal Kurma Becerisini Artırıyor ..
4.TeknoLoji Hayalleri Geliştirmiştir .. ( İlk Buluşlar Hayalle Oluşmuştur Tabikide Ama Sonrası Teknolojiye Bağlı Kalmıştır
5. Yüzyıllar önceki hayaL Örn: Telefonda GörüntüLü Konuşmak Olabilir .. Şimdiki Hayalimiz İse Gökyüzünde Gezmek Arabalarla
6. Bilim Kurgu :Bilim kurgu (veya bilimkurgu), yakın ya da uzak gelecek ile ilgili hikayelerin bugün mümkün olmayan bilim ve teknoloji unsurlarını kullanarak oluşturulmasıdır. Bilim kurgu bazen geçmisi de kurgulayabilir.
Bilim kurgu bir sanat türü olarak çok daha önceleri var olduğu halde, adına kavuşması için 50'li yıllarda bu şekilde adlandırmasını beklemiştir
Sayfa 177
1. İnsana Özgü Eylemler Cansız varlıklara Verilmiştir. Örn :Savaşa Gitmek , EvLenme
2. Düşşel Anlatımın Belirli Bir Sınırı Yoktur
2.Etkinlik
Kişileştirilmiş Varlıklar sağlar
3.Etkinlik
| Bitmeyecek Öykü İçin 1.Metin |
KıvrımLarLa ( İle ), Bir Kemerle ( İle ), Çünkü
> Ağrı Dağı İçin 2.Metin< style="font-weight: bold;">DünyaLar Savaşı 3.Metin
Kadarıyla ( İle )
OnLar <İçin>
Süngerler
edebilmek
Geçmiş Olsun 4.Metin
AynıyLa ( İle )
Kabuslarıyla ( İle )
Ağaçları ( ile )
Bulutlarla ( ile )
Onlarla ( ile )
4. Etkinlik
Ağrı Dağı İçin ;
Olay : Genç Dağın Padişah Olması,Evlenmesi
Kişiler : Kaf Dağı ,Yeni Kaf Dağı
Mekan : Anadolu'nun Doğunun Doğusu
Zaman : Çok Zaman Önce
DünyaLar Savaşı İçin :
Olay : Marslıların Dünyaya Gelmesi
KişiLer : Marslılar,Karıncalar,İnsanlar
Mekan : Dünya
Zaman : MarsLıların Dünyaya Geldiği Zaman
Sayfa 180
7.Etkinlik DÜŞSEL (FANTASTİK) ANLATIM Düşsel Anlatımın Özellikleri:
1.Düşsel Aanlatımda konu; olağanüstü ve fantastik özelliklere sahip, hayal ürünüdür.
2.Zaman belirli ya da belirsizdir; olağanüstü özelliklere sahip olabilir.
3.>Mekân, olağanüstü, düşsel öğelerden oluşmuş olabilir. Mekân günlük yaşamda karşılaşamayacağımız niteliktedir.
4.Kişiler çoğu zaman gerçekten uzak kişilerdir. Olağanüstü nitelikte olabilirler.
5.Düşsel anlatımda hayal, varsayım, abartma, kişileştirme gibi unsurlar çok kullanılır.
6.Daha çok di’ li veya miş’li geçmiş zaman kipi kullanılır.
Örnekler: Harry Potter, Yüzüklerin Efendisi, Gora, E.T,Yıldız Savaşları
Düşsel Anlatımla; Düşsel Olmayan Metinlerin Benzer Ve Farklı Yönleri:
Benzerlikleri:
Her iki anlatımda da yapıyı meydana getiren ögeler (kişi,zaman,mekan,ve olay örgüsü)aynıdır.
Farklılıkları:
1.Düşsel anlatımda D.A.da konu; olağanüstü ve fantastik özelliklere sahip,hayal ürünüdür.
Düşsel Olmayan Anlatımda: Konu yaşanmış ya da yaşanabilir olmalıdır. Günlük yaşama ait unsurlar konu olabilir.
2. Düşsel anlatımda Tema hayali unsurlardan oluşur
Düşsel Olmayan Anlatımda: Tema konuyla ilgili olarak günlük yaşama ait, yaşanabilir özelliktedir.
3. Düşsel anlatımda:Zaman belirli ya da belirsizdir. Bazen zaman ötesi nitelikler taşır.
Düşsel Olmayan Anlatımda: Zaman belirli ya da belirsizdir. İçinde bulunduğumuz zamanın özelliklerine sahiptir.
4. Düşsel anlatımda: Mekân olağanüstü, düşsel ögelerden oluşmuş olabilir. Mekân günlük yaşamda karşılaşamayacağımız niteliktedir.
Düşsel Olmayan Anlatımda: Mekân, olağanüstü düşsel ögelerden uzak sıradan, günlük yaşamda karşılaşacağımız mekânlardır
5. Düşsel anlatımda: Kişiler çoğu zaman gerçekten uzak kişilerdir. Olağanüstü nitelikte olabilirler.
Düşsel Olmayan Anlatımda: Kişiler gerçekte olabilecek, sıradan, günlük yaşamda karşılaşabileceğimiz kişilerdir.
Sayfa 181
11.etkinlik
yaratık upuzun tırnaklarıyla boşluğa bir şeyler çizmeye başladı.o anda ortaya bir ekran çıktı ve uzayın yedinci boyutu göründü ve boyutta yolculuk yaparken uzay mekiğinde beliren bir arıza yüzünden kendini dünyada buldu.Arızayı ne kadar gidermeye uğraştıysa da dünyadaki teknolojinin çok geride olması nedeniyle bir türlü sorunu gideremiyordu.Bu arada bir evin çatısına düştüğü için,gürültüyü duyan evin küçük kızı bu yaratığı görmüştü.Yaratık gördüğü bu dünyalıyı analiz etmeye başladı.Küçük kız yaşının getirdiği sevimlilikle yaratığın antenlerini çekiyor,nasıl 5 kola sahip olduğunu soruyordu.Yaratık sadece zihin gücüyle iletişim kurabiliyordu ve bu küçük dünyalıya garip bir duyguyla
yaklaşıyordu.Mekikten çıkardığı bir sakız yardımıyla şekil değiştirip insan kılığına büründü ve küçük kızla dünyada yaşamaya başladı ama onun dünyada yaşaması ve oraya alışması zor oluyordu.....
sayfa 182
Ölçme ve Değerlendirme
1)D,Y,D
2)ilk cümlede -ile edat
ikinci cümlede gibi edat
üçüncü cümlede göre edat
dördüncü cümlede için edat
beşinci cümlede kadar edat
3)D
4)D
5)d
6)karşılaştırma:kardeşine göre biraz daha kısa boylu
7)eve doğru yol aldık
8)birliktelik:arkadaslarıyla kutuphaneye gittiler araç:mektubu daktiloyla yazmış durum:çevresine saygıyla davranırdı
9)eşitlik=onun gibi ,benzerlık:tılkı gibi kurnaz
10)-Sınırlandırma yoktur
-Kişileştirmeler vardır
-Abartma çok kullanılır
Sayfa 185
basit bağlaçlar=ve,ile
türemiş bağlaçlar=yalnız
birleşik bağlaçlar=veya,ya da
Sayfa 187
6. Etkinlik
Roman,hikaye,tiyatro,şiir,deneme
Sayfa 188
7. Etkinlik
Benzerlikler=Hayal gücü vardır
Farklılıklar gelecekten söz eden anlatımda mekan bakımından gerçeğe daha yakındır,konu bakımından gerçekleşebilir konulardır,zaman bakımından gelecekten bahsedilir.Düşsel anlatımda mekan bakımından hayalidir,konu bakımından gerçekleşmesi imkansızdır,tema bakımından hayalidir tahminidir.
Sayfa 189
9. Etkinlik
Varsayımlarla oluşturulur
Hayaller anlatılır
Yapı unsurları gerçekçidir.
10. Etkinlik
Ancak=Bu işi ancak sen becerebilirsin(edat)
Seninle gelirim ancak bana yardım edersen(bağlaç)
yalnız=Yalnız ben varım(edat)
Aradım yalnız bulamadım(bağlaç)
Yalnız insan(sıfat)
Yalnızlık çok kötüdür(isim)
Sayfa 191
Ölçme ve Değerlendirme
1)Haftada 3 gecede yemekten sonra evden çıkarak bu süküngah-ı aramişi bırakarak Veznecilere kadar gider.
Ahmet Cemil önce dinler,sonra dinlemeksizin susardı.
Bir vakit gelirdi ve her ikisi de yorulur,çocuk küçücük eli ile ağzını saklayıp yalandan esnemeye başlar.
2)D,D,Y
3)E
4)C
5)C
6)B
7)C
8)A
9)E
10)C
11)D
Sayfa 198
8. Etkinlik-Sohbet,mülakat ve diyalog metinleri söyleşmeye bağlıdır
-Karşılıklı konuşma metinleri kişilere göre değişir
-Jest ve mimikler önemlidir
-Görme ve işitme duyularına dayalıdır
-Tekrarlar önemli yer tutar
10. Etkinlik
Söyleşmeye bağlı anlatımın kullanıldığı metin türleri = Roman,hikaye,tiyatro,mülakat,röportaj
13. Etkinlik
Acıma:Ah yavrum
Özlem:Ah geçmiş yıllar
Öfke:Ah bir elime geçerse
Hatırlama:Ha şimdi anladım
Uyarma:Akıllı ol ha!
İsteklendirme:Ha gayret
Kızma:Aaaaa!!
Hitap:A evladım
Sevinme:Aaaa sen mi geldin
Sevinme:Vay kimler gelmiş
Acıma:Vay halinize
Sayfa 200
Ölçme ve Değerlendirme
1)-Roman,hikaye ve tiyatrolardaki karşılıklı konuşmalara diyalog,iç konuşmalara ise monolog denir.
-Karşılıklı konuşmaların seviyesi kişiye göre değişir.
2)D,Y,D,Y,D
3)E
4)B
5)E
Sayfa 206
11. etkinlik
Özellikleri:
1.Okuyucuda uyandırılmak istenen etkiye göre düzenlenir.
2.Ses, taklit, hareket ve konuşma önemlidir.
3.Mizahi unsurlarda gerçekten sapma vardır.
4.Mizahi unsurları oluşturmada karşılaştırmalar, durumlar, hareketler, kelime ve kelime gruplarından yararlanılabilir.
5.Amaç okuyucuyu düşündürmek ve eğlendirmektir.
6. Roman, hikâye, tiyatro, şiir, deneme gibi türlerde kullanılır.
7.Mizahi anlatımlarda dil bir olayı anlatmak için kullanılır.(sanatsal, edebi işlevlerde kull.)
sayfa 207
1.*cümle dışı unsurdur.
*büyük harfle
*hitaptır
*yok
2.Y,D,Y
3.B 4.C 5.D
6.alay ,bir kişi veya bir şeyle eğlenme onu küçümsemedir.hiciv ise ;alay yoluyla kötülemedir.kara mizah da ise amaç güldürürken düşündürmektir.
7.*Okuyucuda uyandırılmak istenen etkiye göre düzenlenir.
*Ses, taklit, hareket ve konuşma önemlidir.
*Mizahi unsurlarda gerçekten sapma vardır.
*Mizahi unsurları oluşturmada karşılaştırmalar, durumlar, hareketler, kelime ve kelime gruplarından yararlanılabilir.
*Amaç okuyucuyu düşündürmek ve eğlendirmektir.
* Roman, hikâye, tiyatro, şiir, deneme gibi türlerde kullanılır.
*Mizahi anlatımlarda dil bir olayı anlatmak için kullanılır.
8.Humor ve ironide amaç dolaylı yönden,sezdirmeden nükte yapmaktır.
9.Nasrettin hoca fıkralarında nasrettin hocanın olaylar karşısında göstermiş olduğu tavır ve söylemiş olduğu sözler mizahı sağlayan ögelerdir.
Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme
1.D
2.B
3.C
4.D
5.B
6.A
7.C
8.D
9.A
10.D
11.D
12.C
13.A
14.B
15.D
16.E
17.B
18.B
19.E
20.A
